خواندنه‌ک بۆ سه‌ره‌ده‌رییا ده‌ستهه‌لات و ئۆپۆزسیۆنێ دگه‌ل مرۆڤێ کورد
18/07/2013 09:03ئه‌قل و مرۆڤێ ئازاد
" خواندنه‌ک بۆ سه‌ره‌ده‌رییا ده‌ستهه‌لات و ئۆپۆزسیۆنێ دگه‌ل مرۆڤێ کورد"
ئه‌م ملله‌ته‌ک دێرینن، خوه‌دان ئه‌قل و هه‌بوونن، به‌لێ دیاره ئه‌م وه‌کو ملله‌تێن دی ئه‌قلێ خوه ب کار ناهینن له‌ورا جوداهی د ئاستێ هه‌بوون و ژیانێ ده هه‌یه. ئه‌م ژی خه‌لکێ ڤێ جیهانێ نه و به‌شداری ڤێ ژیانێ نه. واته، مافێ مه هه‌یه ئه‌م په‌یوه‌ندییان دگه‌ل هه‌ر ملله‌ته‌ک دی گرێبدن، چاند و کولتوورا خوه بۆ وان بدن نیاسین، مفایی ژ ئه‌زموون و سه‌ربۆرێن وان وه‌ر‌بگرن بێ کو ره‌سه‌نی و تایبه‌تمه‌ندییا خوه هوندا بکن. ئه‌ڤه وه‌ک ته‌یۆری، به‌لێ وه‌ک دۆرهێل جودابوونه‌کا ئێکجار مه‌زن د ناڤبه‌را مه و وان ملله‌تان ده هه‌یه، دێ بێژی ئه‌م ل جیهانه‌کێ و ئه‌و ل جیهانه‌کا دی دژین. ئه‌م بێ په‌یوه‌ندی ماینه، ب تایبه‌ت دگه‌ل ملله‌تان. په‌یوه‌ندییا مه ب تنێ دگه‌ل به‌رهه‌مێ وان ملله‌تانه، ئه‌و ژی ئێک واته‌یێ دگه‌هینت: کو ئه‌م بوونه موسته‌هلکێن به‌رهه‌مێن وان. مه ژی وه‌ک هه‌ر ملله‌ته‌ک دی، تایبه‌تمه‌ندی هه‌بوون و ناسنامه‌یا مه ژ ملله‌تێن ده‌ردۆرا مه جودا دکرن، به‌لێ دگه‌ل ده‌می مه ئه‌و تایبه‌تمه‌ندی به‌ردان هه‌تا وێ رادێ کو ئه‌م بوهژین، بوونه روویێ دی بۆ ملله‌تێن سه‌رده‌ست (تورک، عه‌ره‌ب و فارس).
چو ملله‌ت نینن بێ قوسیر. لێ ژبه‌رکو ئه‌م ئه‌قلی کانسل دکن، نه ب تنێ بوونه خوه‌دان قوسیری، به‌لێ بوونه ئافرینه‌رێن فینۆمینا (دیارده‌یا) قوسیرییێ. ئه‌قل درویشمێ سه‌رده‌مێ ره‌وشه‌نگه‌رییێ بوو، هینگێ مرۆڤێ رۆژئاڤایی، پشتی کو بریاردایی ئه‌قلێ خوه پراکتیزه بکت، شیا ژ ترسێ، خه‌مساری و بنده‌ستییێ رزگار ببت و هه‌تا کو مرۆڤ رزگار ببت، پێدڤییه ئازاد بت، ئازادی ب واته‌یا بکارهینانا ئه‌قلی نه‌کو مانده‌لایا وی. ترس، کو پرانییا ده‌مان مرۆڤ ب خوه بۆ خوه چێدکت، ناهێلت ئه‌و مرۆڤه مه‌زن (بالغ) ببت، ناهێلت هزرا وی کارێ خوه بکت، ناهێلت ئینسیاتیڤ ل نک وی په‌یدا ببت. ترس ناهێلت مرۆڤ ل گۆر حه‌ز و پره‌نسیپێن خوه بژیت، له‌ورا ل گۆر حه‌ز و پره‌نسیپێن هنده‌ک که‌س دی دژیت و ئه‌ڤه ب خوه ب خوه مرنا ئازادییێ یه.
ژبه‌ر کانسلا ئه‌قلی و نه‌بوونا پێکهاتێن سه‌ربخوه د ناڤ مه کوردان ده (نه‌بوونا فرێمه‌ک کولتووری و ره‌وشه‌نبیری هه‌ڤده‌م دگه‌ل کاروانێ بزاڤا وان ملله‌تان)، مه نه‌شیایه خوه بۆ جیهانێ بدن ناسکرن، به‌لێ سه‌رده‌ستێن مه، ل گۆر به‌رژه‌وه‌ندێن خوه، ئه‌م دانه ناسکرن. چو نه‌مایه و سه‌رده‌ستان نه‌هینایه سه‌رێ مه، ژبلی کریزه و جه‌هل و ترسێ، وه‌کی دی وان چو بۆ مه نه‌هێلا، هه‌رتشتێ مه یێ کو بکێری وان هاتی ب خوینێ ژ مه ستاندن و هه‌ر تشتێ وان یێ کو بکێری وان نه‌هاتی ب هه‌روه‌یی کرنه به‌لا سه‌رێ مه. جار ب ناڤێ ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌یی، جار ژی ب ناڤێ دینی وان هه‌ولدا مه ژ بوها و پره‌نسیپان، ژ جوانی و حه‌زکرنێ، ژ ئاشتی و میهردارییێ ڤالا بکن و ژ به‌رمایکێن کین و شکه‌ستنێن خوه دابگرن. ئه‌وان نه ب تنێ ئه‌قلێ خوه وه‌ک وان ڤیایی، به‌لێ ئه‌قلێ مه ژی وه‌ک وان ڤیایی پراکتیزه کرن، هه‌تا وێ رادێ کو جارنا ئه‌م دبوون دارده‌ستێ وان، جارنا ژی زێره‌ڤانێ به‌رژه‌وه‌ندا وان و جارێن دی ژی چه‌ته و نۆکه‌رێن هه‌لپه‌رست ل به‌خت و بارێ نه‌مه‌ردییا وان. هه‌ر گاڤه‌کا دفنا مه سۆتبا ژی، یان غیره‌تا مه ژ سوباتا خوه هشیار ببا، هینگێ ل به‌ر چاڤێ هه‌ڤپه‌یمانێن ئه‌ڤرۆ، وان غه‌زه‌ب ل مه دباراند و ته‌ڕ و هشک پێکڤه دسۆتن. داگیرکرنێ نه ب تنێ ژ مه ستاند، به‌لێ یا مایی ژی هه‌رماند. ئێدی رامانا هه‌ر تێگه‌هـ و پێکهاته‌کی د فه‌رهه‌نگا مه ده هاته گوهۆرین. هاوار بوو گاور، نه‌یار بوو دۆست، ئازادی و ده‌وله‌ت بوونه خه‌ون و خه‌یال، برا بوو کوژه‌ر، فه‌لسه‌فه بوو له‌وچه‌یی و سیاسه‌ت ژی بوو پربێژی. مافێ مه هه‌یه ئه‌م پرسیاره‌ک دیرۆکی ژ خوه بکن، بێژن: ئه‌رێ داگیرکه‌ران چو نیشا مه دان؟ ب گۆتنه‌ک دی، مه چو بۆ خوه ژ وان گرت؟ داگیرکرن د ئه‌قلێ رۆژئاڤایی ده ب تنێ وه‌سیله‌ت بوو، به‌لێ د ئه‌قلێ سه‌رده‌ستێن مه ده، ب تنێ غایه‌ته. ترسا من ئه‌وه کو پراکتیزا وان بۆ تێگه‌هێ وه‌سیله‌ت و غایه‌تێ باندۆرێ ل ئه‌قلێ کوردی ژی بکت، کو ئێدی کورد ئازادی و سه‌رخوه‌بوونا خوه بکن غایه‌ت. ئه‌وان نه‌شیا غایه‌ته‌ک باشتر و بوهاتر بدن داگیرکرنێ، به‌لێ ئه‌م دشێن. ئه‌م دشێن مرۆڤی بکن غایه‌ت و هه‌رتشتێ دی بکن وه‌سیله‌ت. مرۆڤه‌ک، کو ب ئه‌قلێ خوه، ب کارێکته‌را خوه خوه بۆ جیهانێ بدت ناسکرن و شه‌رمێ ژ تراژیدییا خوه، ژ هه‌بوونا خوه یا لاواز، ژ نه‌مرۆڤبوونا نه‌یار و سه‌رده‌ستێن زالم، ژ نیازا خوه بۆ ژیانه‌ک ب که‌رامه‌ت، نه‌کت. ئه‌م دشێن سه‌رده‌ستێن خوه بشکینن، کو ئێدی نه‌هێلن ئه‌و خوه بگوهۆرن، به‌لێ ئه‌م خوه بگوهۆرن، ژ نها و پێده هه‌رتشتی بگۆری مرۆڤێ کورد بکن، نه‌کو وه‌ک وان، مرۆڤێ خوه بگۆری هه‌رتشته‌ک دی بکن. مرۆڤ بوونه‌وه‌رێ هه‌ری بوهاداره د هه‌بوونێ ده. داگیرکرنێ زیان نه‌گه‌هانده زه‌مین یان ئاسمانی، به‌لێ گه‌هانده ئه‌قلێ کوردی، کو ئێدی وه‌ک ئۆرگانه‌کی خوه‌سه‌ر فانکسیۆنا (وه‌زیفه‌تا) خوه ب جهـ ناهینت، له‌ورا ژی خهباتا وی دووری گه‌وهه‌ر و سه‌رخوه‌بوونێ یه، خهباتا وی نه ب جهـ و ده‌مێ زیندی ڤه، به‌لێ به‌لکی ب دیرۆکێ ڤه گرێدایییه. ئانکو، وان شیا کوردان بکن ئێخسیرێن دیرۆکا خوه و ئێخسیرییا هه‌ری مه‌زن ئه‌وه ده‌مێ هزرا مرۆڤی هه‌می ل سه‌ر ئازادییێ بت ژبه‌رکو ناهێلت ئه‌و چو دی ببینت. هێژ ئه‌م بنده‌ستن و هه‌بوونا مه بنده‌ستان د هندێ ده یه کو ئه‌م ته‌حه‌مولا سه‌رده‌ستێن خوه دکن و ئه‌و ته‌حه‌مولا مه ناکن، کو دلێ مه شکاندن و د هه‌ر پرتکه‌کێ ده ئه‌م هنده‌ک ئاشتی و حه‌زکرنێ بۆ جه‌گه‌رێن وان دهێلن. لێ چما ئه‌م ته‌حه‌مولا هه‌ڤدوو ناکن، چما مسته‌کێ ژ وێ ئاشتی و حه‌زکرنێ بۆ جه‌گه‌رێن خوه ژی ناهێلن؟
ره‌وشا نها، هه‌م ده‌لیڤه‌یه‌ک دیرۆکی یه هه‌م ژی قه‌بخوازی یه. ده‌لیڤه‌یه‌ک دیرۆکی یه کو ئه‌م ل خوه موکر بهێن، پرس و پرسیارێن نوو ژ خوه بکن و ب دوماهیکێن له‌یلانانه قانع نه‌بن. قه‌بخوازی یه ژی چونکی جه‌ساره‌تا مه نه ئه‌وه ئه‌م قه‌بێ چو ملله‌تان بخوازن، به‌لێ ئه‌وه ئه‌م قه‌بێ باوه‌رییا خوه یا ئه‌بسه‌لووت و کبرییائێن خوه یێن بلند بخوازن، ئه‌وه کو ئه‌م رێکێ بدن گومانێن خوه ده‌ربارێ هه‌رتشی، ده‌لیڤێ بدن ئه‌قلێ خوه دا کو هاریکارییا غه‌ریزێن مه بکت چونکی وه‌ستیان. ده‌مه کو ئه‌قلێ کوردی په‌یوه‌ندییه‌ک دیالێکتیک دگه‌ل خوه چێبکت، ب زمانه‌کی ره‌خنه‌گرانه دگه‌ل خوه بدت و بستینت، دا کو بشێت ئه‌ینی په‌یوه‌ندییێ دگه‌ل هه‌ر پێکهاته‌ک دی گرێبدت و ب ئه‌ینی زمانی بدت و بستینت. ئه‌م گازندان ژ ئه‌قلی دکن ل ده‌مه‌کی کو ئه‌م ب خوه رێکێ لێ دگرن. باوه‌رییا ئه‌بسه‌لووت، مه‌دح و سه‌نا، چێکرنا سه‌نه‌مان و... هتد، ئه‌ڤه هه‌موو زیندانن ناخوازن ئه‌قل ئازاد ببت.
دیاره کو هه‌ر ئێکی ژ مه پێدڤی ب چرایێ دیۆجینسی هه‌یه، ژبه‌رکو هه‌ر ئێکێ ژ مه مرۆڤێ قه‌نج د ناڤ خوه ده هوندا کرییه، د زولوماتا زاتێن مه ده دنالینت و ده‌ستێ خوه درێژی مه دکت به‌لێ ئه‌م ب ترس و برسا خوه ڤه مژوولن. ترس و برسه مه ژ ئاستێ روحی و مانه‌وی دهینته خوارێ به‌ر ب ئاسته‌ک ماددی، هه‌تا وێ رادێ کو ئه‌م بوونه قه‌هره‌مانێن براکوژی و گه‌نده‌لییێ. داخواز ئه‌و نینه که‌س ژ مه بگه‌هت رێزا فڕێشته‌یان، هینگێ دوور نینه ئه‌ڤ تشتێ مایی ژی ژ ده‌ست بدت، لێ داخواز ئه‌وه کو هه‌رکه‌س ژ مه قه‌درێ گه‌وهه‌رێ خوه بگرت. گه‌وهه‌رێ مه هه‌بوونا مه یه و ژبۆ کو مرۆڤ بشێت قه‌درێ وی گه‌وهه‌ری بگرت، پێدڤییه د خوه‌زا، جڤاک و مرۆڤاتییێ بگه‌هت و هه‌تا کو تێبگه‌هت دڤێت ئه‌قلی مانده‌لا نه‌کت و ل به‌ر نۆرها وی کارێ خوه بکت. ده‌مێ ئه‌قل کارێ خوه دکت، ئیمانێ ل نک خوه‌دانی په‌یدا دکت و ئیمان ژی بنگه‌هێ کیانێ مرۆڤاتی و ڤیانێ یه. به‌لێ نه‌بوونا ئیمانی، کو غیابا ئه‌قلی دسه‌لمینت، کیانێ مرۆڤی خلووله دکت، ئێدی مرۆڤاتی، ڤیان و داهێنان نامینن، ژیان یان هه‌بوونه‌کا بێ مرۆڤاتی، بێ ڤیان و داهێنان ژی ب چو ناهینت.
ژمێژا پلاتۆ گۆتییه کو ئه‌قل گرانتییه ژبۆ ئیدراکا هزرێ. بێ ئه‌قل نه‌کاره کو هزر په‌یدا ببت ب تایبه‌ت هزرا نوو، هزرا کو سه‌رده‌م، بوویه‌ر و داخوازان ژ هه‌ڤ ناس بکت. بێ وێ هزرێ، نه‌کاره کو مرۆڤ به‌ر ب گوهۆڕینان بچت، خاترێ ژ دوهییێ خوه بخوازت، ئه‌ڤرۆیێ خوه ب چه‌سپاندنا مافان بسه‌لمینت و ژبۆ کو د جهێ خوه ده نه‌مینت، پێشوازییا سوبه‌یه‌ک ته‌ندورست بکت. چو هه‌لویست و پره‌نسیپێن به‌رده‌وام نینن، به‌لێ سه‌وابت هه‌نه. ل گۆر سه‌یروره‌تێ، هه‌موو هه‌لویست و پره‌نسیپ به‌رهه‌ڤن ژبۆ گوهۆڕینێ و هه‌موو گوهۆڕین ژی ژبۆ سابلیماسیۆنا (ارتقاء) مرۆڤی، کو سه‌روه‌رێ ته‌ڤایا بوونه‌وه‌رانه سه‌رانسه‌ر جهـ و ده‌مێن خوه. ئه‌قل، ژبۆ کو مرۆڤ کارێکته‌را خوه یا راسته‌قینه ئاڤا بکت و هه‌ست ب هێز و ئیراده‌یا خوه بکت و سه‌رجه‌م هه‌ول و شیانان ژبۆ سه‌لماندنا زاتێ خوه ب کار بهینت. سه‌لماندنا زاتی، غایه‌تا هه‌ری پیرۆزه ژ هه‌بوونا مرۆڤی ل سه‌ر ڤێ زه‌مینی، به‌لێ هنده‌ک جاران و ژ به‌ر هنده‌ک سه‌ده‌مان، کو ب مانته‌لیته، کولتوور و کاودانان ڤه گرێدایییه، ئه‌و ئێکه شاش دهێته فامکرن ب تایبه‌ت ژ ئالێ ئه‌لیتایێ (نخبة) ڤه، ئه‌و هزر دکت پارازتنا به‌رژه‌وه‌ندا که‌ساتی واته‌یا سه‌لماندنا زاتی (تحقیق الذات) ددت و ئه‌ڤه ب خوه ب خوه کانسلا ئه‌قلی یه، کاره‌ساته‌کا ئه‌خلاقی یه د ده‌رهه‌قێ ئه‌قلی ده. مرۆڤێ ئازاد، کو خوه‌دان ئه‌قله‌کێ ئازاد و هزره‌کا به‌رینه، دکارت سینۆرێن به‌رژه‌وه‌ندا که‌ساتی ببه‌زینت و هه‌می هێڤی و داخوازێن خوه د ناڤ هێڤی و داخوازێن ته‌ڤاهییێ ده به‌رجه‌سته بکت، به‌لێ کا ئه‌و مرۆڤه؟ هه‌گه‌ر هه‌بت، چما ب وێ فانکسیۆنێ رانه‌بوویه، ژ خوه هه‌گه‌ر نه‌بت سه‌ده‌مێن نه‌بوونا وی چ نه گه‌لۆ؟
سه‌ره‌ده‌ری یان په‌یوه‌ندییا مرۆڤی دگه‌ل هه‌ر پێکهاته‌یه‌کێ دڤێت فۆرمه‌ک و ناڤه‌ک هه‌بت، به‌لێ چو قالب نه‌بن. ئه‌و فۆرم و ناڤ زانینێ دخوازت و زانین وه‌ک مۆناده‌ک فه‌لسه‌فی، هێزه‌کا بێداوه دشێت هه‌لویستان ئاڤا بکت، جهان بگوهۆرت، بڕیارا چاره‌نڤیسێ پێکهاتان بدت. دیاره زانین، ب تایبه‌ت زانینا بنگه‌هین نه‌کو یا ده‌ستپێکێ، ژ مه کێمه له‌ورا ئه‌م پێکهاتان ب دورستی ناسناکن. بۆ نموونه: هه‌گه‌ر مه داخوازێن خوه ناسکرن هینگێ ئه‌م دشێن وان ب جهـ ژی بهینن، هه‌گه‌ر مه ده‌وله‌ت ناسکر هینگێ ئه‌م دشێن دابمه‌زرینن، هه‌گه‌ر مه دیمۆکراسی و دادوه‌ری ژی ناسکرن، هینگێ ئه‌م دشێن ب ده‌ست ڤه بهینن و... هتد. به‌لێ سه‌رپرسیار ئه‌ڤه یه: مه خوه ناسکریییه هه‌تا کو ئه‌م یێن دی ژی ناس بکن؟!
نه‌زانینا مه، مه دوور دکت ژ راستییێ، به‌لێ دا کو چو که‌س تلیا شه‌هدێ ئاراسته‌یی مه نه‌کت، ئه‌م مه‌جبوورن ناڤێ هنده‌ک ژ وه‌همێن خوه بکن راستی. ئه‌ڤه نه ره‌وشه‌کا قودره‌تییه، به‌لێ ب زانابوون ژ ئالێ ده‌ستهه‌لاتێن جودا جودا ڤه (سیاسی و دینی) هاتییه دورستکرن. سه‌ره‌ده‌رییا ده‌ستهه‌لاتێ دگه‌ل مرۆڤێ کورد دڤێت سه‌ره‌ده‌رییه‌کا ئه‌قلانه بت، کو ئه‌و تاکه‌که‌س ب خوه غایه‌ت بت، نه‌کو وه‌سیله‌ته‌ک د ده‌ست وێ ده بت ژبۆ هنده‌ک به‌رژه‌وه‌ندان. به‌لێ مخابن کو هه‌تا نها مرۆڤێ کورد ب تنێ وه‌سیله‌ته‌که ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندا هنده‌ک که‌سان د ناڤ ده‌ستهه‌لاتێ ده. ئۆپۆزسیۆن ژی هه‌مان گونه‌هێ دکت گومانێن ره‌وا ل سه‌ر راسته‌قینییا خوه پێک دهینت. ئه‌ڤه پرسه‌کا گه‌له‌ک خه‌ته‌ره، ژبه‌رکو مرۆڤێ کورد بێچاره دکت و دوور نینه بێجاره‌یی به‌رێ وی مرۆڤی بدت هنده‌ک رێکێن دی و په‌نایێ بۆ هنده‌ک هێزێن دی ببت. نه‌خوه، ژبۆ پارازتنا هه‌بوون، ژیان و چاره‌نڤیسێ مرۆڤێ کورد، پێویسته ده‌ستهه‌لات و ئۆپۆزسیۆن هه‌ردوو سه‌ره‌ده‌رییه‌کا ئه‌قلانه دگه‌ل مرۆڤێ کورد بکن، هه‌گه‌رنا ئه‌و ته‌حه‌مولا به‌رپرسیارییێ و ئاکامان دکن.
ئه‌قلێ ئازاد و هزره‌کا به‌رین ب هه‌روه‌هی ناهێت. به‌لێ ب هه‌ڤکاری و خواندنا میراتێ پێشییان، کا چ ل په‌ی خوه هێلان و ژبۆ چی هێلان، ب خواندنه‌کا راڤه‌یی و ره‌خنه‌یی بۆ ئیستگه‌هێن دیرۆکی نه‌کو ڤه‌گه‌ر و خوه‌گرتن ب وان ئیستگه‌هان.
ئانها ژ هه‌رده‌مه‌ک دی پتر مه پێدڤی ب ئه‌قلێ ئازاد هه‌یه، نه‌کو دا ئه‌م ده‌ست ب گۆمانان بکن و سه‌نگه‌ران ئاڤا بکن، چه‌پ به‌رانبه‌ری راستی، باوه‌رمه‌ند به‌رانبه‌ری مولحیدی، زه‌نگین به‌رانبه‌ری هه‌ژاری، ده‌ستهه‌لات به‌رانبه‌ری ئۆپۆزسیۆنێ، نه‌خێر. به‌لێ ژبۆ رزگارکرنا مه هه‌میان ژ هنده‌ک هزرێن کو ناهێلن ئه‌م هه‌ڤدوو قه‌بوول بکن، کو ناهێلن ئه‌م باوه‌رییێ ب هه‌ڤدوو بینن، ژبۆ شکاندنا هنده‌ک ئیدۆلسان (سه‌نه‌مان) کو ئه‌م ب خوه د سه‌رێ هه‌ڤدوو ده ئاڤا دکن، ژ هنده‌ک ترسێ کو ناهێلت د ناڤ خوه ئه‌م هه‌ست ب ئه‌مانێ بکن. ئه‌ڤ ژیانه مافێ مه هه‌میانه و مافێ چو که‌سێ نینه بێژت مه چاوان بژین، ئه‌ڤ وه‌لات ژی وه‌لاتێ مه هه‌میانه و مافێ چو که‌سی نینه بێژت مه چاوان ژێ حه‌ز بکن. ژیان و حه‌زکرنێ پێدڤی ب مامۆستایان نینه. به‌لێ مخابن کو مرۆڤێ کورد ل سه‌ر وێ مانته‌لیتێ نه‌هاتییه په‌روه‌رده‌کرن و ئه‌ڤه وه‌ک کێماسی بۆ ده‌ستهه‌لاتان دڤزرت، کو ژ سالا 1991 ێ وه‌ره ئاڤاکرن و په‌روه‌ردا مرۆڤێ کورد نه‌بوویه په‌راوێزه‌ک ژی د ئاجێندایا ده‌ستهه‌لاتا کوردی ده و ئه‌ڤه ئێک راستییێ دسه‌لمینت، کو ده‌ستهه‌لات ژبۆ خوه ده‌ستهه‌لاته کا چاوان ئۆپۆزسیۆن ژبۆ خوه ئۆپۆزسیۆنه. به‌لێ پرسیارا کو رێکێ له مه هه‌میان دگرت ئه‌ڤه یه: کا ده‌ستهه‌لات و ئۆپۆزسیۆنا مه هه‌میان وه‌ک ملله‌ت؟! ده‌ستهه‌لات پێدڤییه ب هێزا خوه بلند بت، به‌لێ ب جهێ خوه نزم بت، ئانکو د ئاستێ به‌رپرسیارییێ ده بت، به‌شداری ژیان و په‌روه‌ردا مرۆڤان ببت. ئه‌و ده‌ستهه‌لاتا کو هێزا خوه خه‌له‌ت ب کار بهینت، دێ تووشی که‌ڤتنه‌کا مه‌زن بت هه‌روه‌ک میشیل فۆکۆ دبێژت "ده‌ستهه‌لاتا پێویسته ژ خوارێ بهێت، هه‌گه‌رنا دێ بیته ده‌ستهه‌لاته‌کا مه‌رکه‌زی خوه‌دان ده‌زگه‌هێن پاسیڤ و فه‌رهه‌نگا وێ دێ بیته دیناتی، چه‌وساندن، زیندان و... هتد".
د ڤان بیست و ئێک سالان ده، کوتله‌یێن جودا جودا ل کوردستانێ په‌یدا بوون. ره‌وشا ئیرۆیا کوردستانێ دوو تشت گه‌هاندن وان کوتله‌یان، هێز و ترس. دڤێت ئه‌و باش بزانن کو ئه‌و هێزه نه هێزه‌کا خوه‌سه‌ره، به‌لێ گرێدایی ترسه‌کا مه‌زنه، ترس کو ئه‌و هێز بۆ وان نه‌مینت. ل کوردستانێ ده‌ستهه‌لات و ئۆپۆزسیۆن هه‌ردوو هه‌نه، لێ دیاره کو هه‌ردوو ژی (ده‌ستهه‌لات و ئۆپۆزسیۆن) خوه وه‌ک به‌شه‌ک ژ ملله‌تی نابینن، به‌لێ ملله‌تی به‌شه‌ک ژ خوه دبینن و ئه‌ڤه خه‌ته‌ره‌کا مه‌زنه ل سه‌ر نه‌خشه‌رێکا وه‌لاته‌ک داگیرکری کو دڤێت رزگار ببت و ملله‌ته‌ک بنده‌ست کو دڤێت ئازاد ببت. ژبۆ کو مرۆڤێ ئازاد په‌یدا ببت و کارێکته‌را وی کریستالیزه ببت، گه‌ره‌که ده‌ستهه‌لات و ئۆپۆزسیۆن خوه وه‌ک ئالاڤ و به‌رپرسیار ببینن، نه‌کو وه‌ک غایه‌ت و سه‌لته‌نه‌ت. ئه‌و ب تنێ به‌شه‌کن و یا دی هه‌موو یه، ئه‌و به‌روه‌ختن و یا دی هه‌رده‌می یه. بلا ب راستی ده‌ست ب چاکسازییێ بکن، چاکسازی نه د بوارێ ماددی (خزمه‌تگوزاری) ده، به‌لێ د گه‌وهه‌رێ مرۆڤان ده ژبه‌رکو ئه‌و بنگه‌هه. نه‌کاره گه‌وهه‌ر ل سه‌ر مه‌زهه‌ری ئاڤا ببت. مرۆڤێ ئازاد دشێت ل خوه خوه‌دان ده‌رکه‌ڤت، ته‌حه‌مولا به‌رپرسیارییا خوه یا ئه‌تیکی (ئه‌خلاقی) و دیرۆکی بکت، به‌لێ مرۆڤێ نه‌ئازاد دمینت بوونه‌وه‌ره‌ک ته‌وه‌کلی، تاوتۆلۆژی، به‌رهه‌مخوه‌ر، ب تنێ ژبۆ زک و بنزکێ خوه دکت، کی دایکا وی مه‌هره بکت ئه‌و بابێ وی یه. ئه‌و دشێت ببت هه‌رتشته‌ک، به‌لێ نابت مرۆڤ... مرۆڤه‌ک خوه‌دان ده‌وله‌ت و حه‌زاره‌ت.
