سەبری سلێڤانەیی

09/03/2011 15:03

لۆته‌ریامۆن " ئیزیدۆر دۆکاس" هه‌لبه‌ستڤانه‌ک فره‌نسی یه.‌ مالدۆرۆر ب زمانێ لاتینی و فره‌نسی واته‌یا ئه‌هرێمه‌ن ددت‌ به‌لی من وه‌ک هێما بۆ جیهانا ڵۆته‌ریامۆنی ب کار هینایه،‌ چونکی جیهانه‌ک تێر و ته‌سه‌له‌ سه‌ربارێ پیساتییا وێ‌

وه‌ره‌ یار
د سۆمایێن چاڤێن ته‌ ده‌
وێنه‌یێ خوه‌ یێ ره‌ش و سپی ئه‌ز بسۆژم
ره‌نگێن خوه‌ بمه‌یینم و
سار و گه‌رمێ خوه‌ بگه‌هینم هه‌ڤ
ل ژێر سیبه‌را بنارێن ته‌ یێن شه‌هدار
فنجانا قه‌هوه‌یا داوییێ ڤه‌بخوم
چگاره‌یا داوییێ بپێچم و
ب چه‌نگێن خوه،‌ ئاسۆیێ بنخێڤم
پڕ خوه‌شه‌ فنجانا قه‌هوه‌یا داوییێ ل بن سیبه‌را بنارێن یارێ
پڕ سه‌برینه‌ ئاگرۆکێ چگاره‌یێ پشتی کو رۆژ ڤه‌دمرت‌
نه‌ گونه‌ها منه،‌ کو گاڤێن من رێک پێچان و
ده‌ستێ من ده‌ستنڤێژا گه‌ردوونێ ئێخست.

* * *

د ڤێ کێلیکێ ده‌ ژ جانگرانییێ، ئه‌ز دێ هه‌موو به‌رسڤێن د بیره‌وه‌رییا خوه‌ ده‌ ب گۆری پرسیاره‌کێ بکم. خوه‌گۆریکرن ب سانه‌هی یه‌ ل نک من، نه‌ وه‌ک گۆریخوه‌کرنێ یه‌.
پرسیارێن من بوونه‌ نه‌هـ هه‌یڤی د سه‌رێ من ده‌، ژان ل په‌ی ژانێ من دگرت‌.
ده‌مسال هه‌ڕا یه‌ و
رۆژگار سیهکاره‌
به‌هرا من ژ من دستینت‌
به‌هرا یێ دی بۆ من د‌هێلت‌
و دلێ من تنێ ل سه‌ر به‌هرا منه‌
و به‌هرا من ل سه‌ر ناڤێ منه‌
و ناڤێ من ژی...
ل سه‌ر ئاگر و با و ئاڤێ یه‌.

* * *
د جغزه‌یا من یا به‌رته‌نگ ده‌ کو به‌ره‌ڤ داخستنێ دچت، ئه‌ی لۆته‌ریامۆنێ خرمان د ڤه‌هسانا بێداو ده‌، د ناڤبه‌را هه‌ست و سه‌ودایی ده‌ ل دویڤ نه‌په‌نیێ خوه‌ گه‌رییام:
ئه‌ز گریام
ئه‌ز ره‌ڤیام
ئه‌ز ڤه‌گه‌ریام
دیسان مینا قولنگه‌ک دامایی
د سنۆرێن سیبه‌رێ ده‌، خوه‌ دقورسینم،
سه‌رێ خوه‌ دته‌وینم و
که‌سه‌ر ل په‌ی که‌سه‌رێ د ئاخا سینگێ خوه‌ ده‌ دسپێرم.

* * *

وه‌ی لۆته‌ریامۆنێ هه‌ستیگران د فه‌رهه‌نگا لامژان ده‌.... ل سه‌متا به‌راڤێن راستییێ وه‌ک پێلێن بارۆڤه‌یێ ئه‌م دخوازن ل خوه‌ بزڤرن.... به‌لێ کیژان قه‌دایا به‌ده‌وه‌ کو ل هاوارا مه‌ بهێت؟
سه‌رده‌م خه‌لا یه‌
تۆڤ دبرهه‌
زڤرینۆک‌ کوور و به‌رفره‌هه‌ و
خوینا مه‌ یا شێرین،
هێلا کو لاورێن دێم ژی د زالکئاڤان ده‌ بژین.

* * *

نه‌ تنێ ل نهالێن مالدۆرۆرێ به‌لێ سه‌رانسه‌ر هێلێن پان و درێژ ژیان دچه‌وست‌ و تنێ د چه‌وساندنێ ده‌ مرنێ بوهایێ خوه‌ هه‌یه‌:
ژن د هه‌یاما زێستانێ ده‌ تاقیگه‌ها باوه‌رییێ نه‌
زه‌لام د بابه‌لیسکێ ده‌ سه‌رکۆلن و
هه‌ر سه‌ره‌ک وه‌ک سه‌لکه‌ک گلێشی تژی یه‌ ژ کاغه‌زێن قورمچی!
ئه‌ز چ بنڤیسم؟
ساره‌...
ب سه‌رێ خوه‌ ساره‌
ساره‌ هه‌ستێ سه‌رکۆنه‌یا وژدانێ و
ئاگرێ هه‌موو دۆژه‌هان مه‌ ناسۆژینت‌.

* * *

کولبه‌ یه‌: بویژن و گه‌رده‌نگاز ب فرقات ل ناڤا پرێزه‌یێن تیرمه‌هێ بۆ گولیگه‌نمێ دچن سوجده‌یێ.... و پاریێ نانی سه‌ر ژ ئاهوورامه‌زدایی ستاند. ئه‌م دێ چاوا خێرێ ب چاڤێن خوه‌ ببینن و نفرینێن دایکان دپه‌ژرن؟!
هه‌ر دایکه‌ک جوانه‌.... ته‌نانه‌ت دهله‌دا ژی
ژبه‌ر کو خوه‌دێ ژی،
نه‌ ب تنێ دلۆڤانه‌.

* * *
ئه‌م.... ب هژمارتنا ته‌له‌زگه‌یێن خوه‌ هه‌یامێن مایی ژ ته‌مه‌نێ خوه‌ دقه‌دینن و ب درێژییا سالگارێ په‌شێمانی هناڤێن مه‌ داگێر دکت‌. د په‌لوازییا به‌نده‌مانێ ده‌ ئه‌م ئه‌نیشکێن خوه‌ ل سه‌ر قه‌راغێن که‌تنگه‌هێ دپالینن و به‌نده‌وارن هه‌تا کو هاوارنامه‌ بگه‌هت‌.... و مژ بپژکت‌.

* * *

لۆته‌ریامۆن
ئه‌ی کێلیکا د ده‌رزێن ده‌می ده‌ ئاسێ
مهده‌رڤان ره‌ڤی
ته‌په‌ره‌پا نالێن مه‌هینا وی ل بیابانێن به‌نیێن قوربان گورمییا
ژ مرنه‌ک ته‌قه‌ز ڤه‌ره‌ست، به‌لێ ما دزانت‌ کو ب تۆزا ره‌ڤینا وی په‌رده‌یێن ئاسۆیا مه‌ له‌وتین؟
تیپین ناڤێ وی شکه‌ستن....
ئه‌م داکه‌تن سه‌ر چۆکان و ب له‌پێن خوه‌ تیپ... تیپ مه‌ ڤێدان، له‌ورا کو هه‌ر چه‌ند سالان جاره‌کێ ل سالوه‌ختێ ره‌ڤینێ خوین ژ سه‌رتلیێن مه‌ دبارت.‌
ژ هینگێ وه‌ره‌ ده‌نگێ زکری و سه‌له‌واتان ژ دیوانا " أمیر المـؤمنین" بلنده‌، به‌لێ ده‌نگێ مه‌ د زه‌نگه‌لۆرێ ده‌ ڤه‌مری یه‌!
تیپ... تیپ
داکه‌تن د بێواته‌یێ ده‌.

* * *
.... و د تاریگه‌ورێ ده‌ ئه‌هرێمه‌نی ب ماچه‌کێ ده‌رزا گیانێ مه‌ جه‌براند، لێ ده‌نگێ شکه‌ستنه‌ک دی د مه‌ ده‌ هات بهیستن!
تۆ ببێژی ده‌نگێ چ بوو؟

* * *
من ژ مرییان پرسی به‌ری کو ئه‌ز بمرم
من ژ زندییان پرسی پشتی کو ئه‌ز مریم
ئه‌ز چو به‌رسڤان ناخوازم
مافێ من ب تنێ پرسیاره‌.

* * *

دهێت بیرا من، ل سه‌رده‌مێ دێرین وه‌ختێ کو مالدۆرۆرێ هێژ تێرئاڤ.... گولدارێن وی تێرپه‌ل.... گیا و نه‌مه‌م راخستی.... ده‌مێ کو سه‌قاقووشان ل به‌راڤان سه‌ما ساوێرێ سازدکرن، به‌راڤان ب که‌فا سپی ماسی دته‌یساندن و ماسییان ژی د توورێن ماسیگران ده‌ که‌ڤۆکێن شاپه‌ڕسپی ل ئه‌سمانێ ساهی ل سه‌ر خوه‌ دگریاندن، به‌لێ نها مالدۆرۆرێ مینا قه‌ره‌چه‌ک پۆر بژاله‌ یه و په‌هنیێن وێ که‌لاژتی نه‌!
ستریزه‌رک ل هه‌ر درێ دته‌یسن
کولیلک ل هه‌ر درێ دچرمسن
جوانییا ستریزه‌رکێ ب بێهنا کولیلکێ یه‌
کی کولیلکێ بێهن دکت‌؟
کی ستریزه‌رکێ ماچی دکت‌؟
وه‌ی.... ستریزه‌رکان دچنن ئه‌ڤجا دچن ده‌ستێن هه‌ڤ!

* * *

ل مالدۆرۆرا مه‌
ل گه‌ل سروه‌یێن سحارییان، ئێڤا سێڤێ دخوت
و سێڤێ مه‌خسه‌د ژ هه‌یینێ هه‌رماند
راستی و گۆمان گه‌هاندن هه‌ڤ
به‌لێ ئه‌م ڤه‌قه‌تاندن
وه‌ی ل وه‌ینێ سێڤێ!
سێڤ بوو خاپا بوونه‌وه‌ریێ
سێڤێ ژ ئه‌زه‌ل وه‌ره‌‌ ئێه‌که‌تی و برس دامه‌زراند
به‌لێ عه‌ینی سێڤێ
بێگونه‌هییا مه‌ ل خاچێ دا.

* * *
لۆته‌ریامۆن
ل ناڤا کاویر و که‌له‌مپه‌ڕێن مالدۆرۆرێ پێخواس بگه‌ره‌
نه‌ ترسه‌!
برین ژانه‌
ژان هه‌سته‌
هه‌ست سه‌میانه و‌
سه‌میان ئه‌زم

* * *
لۆته‌ریامۆن
ده‌نگێ من که‌ت
کا ده‌نگێ ته‌!
مالدۆرۆرێ هه‌موو سۆتن
بوونه‌وه‌ر هه‌موو کوژتن
ب تنێ ئه‌زمان دکارت‌ وان بسۆژت‌
ب تنێ برا دکارت‌ وان بکوژت‌
مالدۆرۆری ژ کچینیێ ئێخستن و
خه‌ونێ ب په‌ریێن به‌هشتێ دبینن!
مه‌ره‌قدارێن به‌هشتێ ل ئه‌هرێمه‌نه‌کێ دگه‌رن دا کو بره‌جمینن
قه‌ردارێن دۆژه‌هێ ل خوه‌دایه‌کێ دگه‌رن دا کو بپه‌رێسن
و تۆ بێ که‌سی
و ئه‌ز بێ که‌سم
ب زمانێ بیانی چاره‌نڤیسێ خوه‌ دنڤیسن
هه‌ربژیت زک
هه‌ربژیت بنزک
به‌لێ...
چما دیرۆکا مه‌ هێژ برسی یه‌، هێژ سته‌وره‌؟

* * *
لۆته‌ریامۆن:
بهیستنا ته‌ و داستانێن ئه‌ندولس و غه‌رناتا
هه‌سره‌تا ته‌ و فیرده‌وسا عه‌ده‌نێ
هه‌ناسه‌گه‌ها ته‌ و بوخویرا هندستانێ
سه‌رێ ته‌ و مه‌یا ده‌ڤه‌را جه‌لیل
به‌لێ...
خوینا من ل بن سیها راستییێ دجه‌مست‌
مه‌مکێ راستییێ د ناڤ پدیێن من ده‌ دچرمست‌
و راستی ژنه‌ک رویسه‌
ئه‌ز و تۆ ژ به‌رێ خوه‌ ددنێ و ژێ دترسن
به‌لێ که‌سێ باوه‌رمه‌ند به‌رێ خوه‌ ژێ وه‌ردگرت‌
ژ خوه‌دێ دترست.

* * *
ئه‌م زوو پیر بوون
مویێن سینگێ مه‌ به‌ری ریهـ و سمبێلێن مه‌ سپی بوون، مویێن بنکه‌فشێن مه‌ ژی زه‌ر بوونه‌ ژ به‌ر خرێزێن جه‌فایێ. بێهووده‌ یه‌ ئێدی نڤێژا بارانێ ل سه‌رێ ملان. کی دێ کونیله‌یێن ژ قرێژێ خه‌تمی برامالینت دا کو خوێدانا تا مرنێ بهه‌رکت‌؟ کی دێ هه‌موو ده‌مارێن جه‌ستێ مه‌ بقه‌تینت‌ و ب تنێ یه‌ک برینێ د روحا مه‌ ده‌ سارێژ بکت‌؟
هێژ ئه‌م خوه‌گرتیێن شینه‌ک دۆمدرێژن و ب زمانه‌ک نه‌ زمانێ مه‌ دبێژن: " لا حول ولا قوة الا بالله‌ العلی العظیم" ، و ده‌نگێ برویسییێ کۆترا سپی د ناڤا تێلێن دره‌هی ده‌ ل بیرا من دهینت‌.
دێ بباره‌ ئه‌ی به‌فرێ
بباره‌ و
وه‌کو سنگان مه‌ بقوته‌
ئه‌ی خوه‌دا
نه‌ تو دبی دایکه‌ک و کراسێ خوه‌ ب سه‌ر ته‌شکێن مه‌ ده‌ دکی
و نه‌ ژی دبی مامرکه‌ک و ل سه‌ر مه‌ یێن حه‌رام دروینی!
ئاخ بۆ مه‌!
مه‌ ب ده‌ستێ خوه‌ ئاسۆیا خوه‌ ڤه‌مراند و
ب ده‌ستێ خوه‌،
مه‌ ئاگر به‌ردا خوه‌.

* * *
‌لۆته‌ریامۆن..
جه‌نگه!‌
جه‌نگێ پێسیرێ یه‌
ب تنێ د جه‌نگێ پێسیری ده‌ سۆپایێ مه‌ ب سه‌ر دکه‌ڤت
چ له‌زه‌ته‌ک به‌رهه‌سته‌ سه‌رکه‌ڤتن نه‌خاسمه‌ پشتی شکه‌ستنێن به‌رده‌وام
هه‌ڤالۆ...
من د یاسایا عه‌شقێ ده‌ نه‌خواند کو یار پێزه‌ڤه‌نگیێ بۆ دۆستا خوه‌ بکت‌
من د ئاینه‌تێ خوه‌داوه‌ندی ده‌ نه‌خواند کو زلامه‌ک ده‌وله‌تکێ ل خوه‌ مه‌هره‌ بکت‌
من د هه‌لبه‌ستێ ده‌ نخواند کو دلۆپه‌ک خوینێ برێژت‌ و هه‌لبه‌ستڤان پیرۆز بکت!
مالدۆرۆرا مه‌ باوه‌رگه‌هه‌ و مه‌دح و سه‌نایێن باوه‌رمه‌ندان گه‌هشتن دوماهیک توخیبێن رامانێ
بۆ خاترییا رامویسانه‌ک که‌ڤره‌کێ
ب باسکان گۆلێن خوینێ ده‌رباز دکن
ل سه‌ر ده‌ستان ب چیایێ هه‌ستییان ڤه‌ دچن!
کیژان که‌ڤر بێهنا نێرگزا لاتان دفرینت‌؟
کیژان که‌ڤر مینا که‌وی دقه‌بینت‌؟
کیژان که‌ڤر وه‌ک تیرێژا ئه‌لندا سینگێ کوردێ دچرسینت؟
هه‌ربژیت که‌ڤرپه‌رێس
بمرت‌ لۆته‌ریامۆن بمرم ئه‌ز
‌چما تۆ خه‌مان دخوی و سه‌رده‌م خه‌لا بت‌؟
چما تۆ راستیاری و کادز دره‌وین بت؟

* * *

وه‌ی لۆته‌ریامۆن:
خوه‌دایێ ته‌ دادپه‌روه‌ر بوو. جار ئه‌و ل هاوارا ته‌ دهات و جار ژی تۆ ل هاوارا وی دچوویی!
وه‌ی ل مه‌ و خوه‌دایێ مه‌! د ئه‌لیازا هۆمیرۆسی ده‌ گونه‌هێن مه‌ ل به‌ر تاڤێ رائێخستن، به‌لێ ئاخ و ئۆف و که‌سه‌رێن دلێن مه‌ بارانه‌ و دبارینت‌. خه‌ونێن مه‌ به‌ر ب ئه‌نکیدۆبوونێ دچن... وه‌ی خوه‌لی ب سه‌رێ مه‌.
ئه‌من یێن دره‌وین و بێبه‌خت گاڤا کو که‌س خوه‌ ل به‌ر راستیێ نه‌گرت‌... د مانێ ده‌ ئه‌م خوه‌ هندا دکن و دنه‌مانێ ده‌ ئه‌م ل خوه‌ دگه‌رن!
بێ منه‌ته مرن
بێ منه‌ته‌ ساو
ره‌ڤ...
برس...
2704 ساله‌ و مه‌ مرن ل په‌ی خوه‌ هێلایه‌
2704 سال مانه‌ کو ئه‌م بگه‌هه‌ن ژیانێ
تنێ 2704 سال.‌
‌برس مینا گولبه‌ررۆژێ یه‌ و فه‌راشینێن مه‌ ته‌ڤ گولبه‌ررۆژن، ره‌ڤ ژی مینا پارسه‌که‌کێ یه‌ هه‌ررۆژ ل به‌ر ده‌رازینکا مه‌ رویدنت‌ و فتره‌یێن سه‌رێن مه‌ دستینت‌... و هێژ قه‌ده‌را مه‌ بێ هه‌ڤساره‌ و ئه‌م ل دویڤ دچن... پتر ژ جاره‌کێ ئه‌م چوون و هاتن... هاتن و چوون
کی هات...؟
کی چوو...؟

لۆته‌ریامۆن:
وه‌ره‌ د خه‌ونه‌رۆژا مه‌ ده‌ بژی چێتره‌ کو تۆ د راستییا خوه‌ ده‌ بمری
ئه‌ی ئه‌ڤیندارێ ئازادییا بیتویته‌ و ژیانا قیه‌ره‌
ما نه‌ حه‌یفه‌ کو ئازادی هه‌لبه‌ستڤانی بگرینت‌؟
ما نه‌ حه‌یفه‌ کو ژیان مرنا هه‌لبه‌ستڤانی ببینت‌؟
وه‌ره‌ هاری مه‌ بکه‌... ب شه‌ڤ ستێرکان ژ ئه‌سمانێ مه‌ بدزن و ب رۆژ ژی ل گۆڕێ سه‌ربازێ هندا بگه‌رن دا کو تانجه‌گوله‌کی دابهینن سه‌ر کێلا سه‌ری... وه‌ره‌ ئه‌م چاڤێن خوه‌ ل به‌ر رۆناهییا ئه‌هریمه‌نی بنقینن به‌لێ د ناڤ حه‌ڕییا ئاده‌می ده‌ خوه‌ بگه‌ڤێزن!
کی دوێرت‌ بڤه‌ناسینت کو ئه‌و به‌رهه‌مێ ئه‌ڤینه‌ک ئازاده‌؟
کی باوه‌ر دکت‌ کو ئه‌و دێ ب ده‌ستێ راستێ مه‌سحه‌فا خوه‌ بهلگرت‌؟
کی دوێرت‌ ببێژت‌ کو ئه‌و نه‌ ژ بۆ حه‌وده‌ک ژ حه‌ودێن که‌وسه‌رێ خوه‌ فێری مه‌له‌ڤانییان دکت‌... و پاشی ب زومه‌ر‌د و ئه‌سته‌بره‌قی دامانێ ل گه‌ل حوورییان بکت‌؟
کی دوێره‌ لێبۆرینێ بخوازت؟

* * *
ئه‌م ئاڤروویێ دپارێزن و ئاڤروویا مه‌ تنی دبن که‌لێژیێ ده‌ یه‌. ترخانێن مه‌ بلندن ژ بلندییا دفنێن مه‌. ئه‌م ل به‌ر سیبه‌را شێری خورتن و ب دارێ خورتیێ نه‌بت، نه‌ ئه‌م دهێن رایێ و نه‌ ژی دهینن رایێ. ئه‌ڤه‌ یه‌ ئیدۆلۆژییا مه‌ ژ ئه‌زه‌ل ده‌... به‌ری کو هلم ژ رامویسانا ئاده‌م و ئێڤایێ بلند ببت‌... به‌ری کو سپی که‌فا بازدانێ ب سه‌ر ده‌ڤێ ئه‌هرێمه‌نێ سۆزدار بکه‌ڤت‌... به‌ری فه‌رمانێ " کن فیکون".
لۆته‌ریامۆن:
دبێژن: مرن دێمه‌ک دی یه‌‌ بۆ ژیانێ!
مه‌لکه‌مووتێ مرنێ وه‌ستیا
ل کۆلانێن مالدۆرۆرێ دهلنگڤت‌ و
ئه‌م ژی دترسن بژین ژبه‌ر کو په‌یاما مه‌ مرنه‌
و مرن ژ بۆ که‌ڤره‌کێ بوویه‌ پیرۆزی‌
و مرن ژ بۆ مسته‌ک ئاخێ بوویه‌ ئه‌رک
مخابن
دیسان مخابن
هه‌مدیسان.
 

 

هاوارنامه‌ ژ جهـ و زه‌مانه‌ک دی

شرۆڤه‌ نینن

کۆمێنته‌ک نوو

Sabri Silevani
Iraq- Kurdistan - Duhok
009647504177409
Facebook: Sabri Silevani