هه‌ڤپه‌یڤینا مالپه‌را ئاڤێستا کورد ب سه‌بری سلێڤانه‌یی ره‌ ده‌ربارێ رۆمان، هه‌لبه‌ست، سیاسه‌ت و گه‌له‌ک پرسێن دن.

هه‌ڤپه‌یڤینا مالپه‌را ئاڤێستا کورد ب سه‌بری سلێڤانه‌یی ره‌ ده‌ربارێ رۆمان، هه‌لبه‌ست، سیاسه‌ت و گه‌له‌ک پرسێن دن.

"کورد نکارن ببن خوەدان ئەقل و فەلسەفەیەک تایبەت ژ بەر کو چو تایبەتمەندیەک ژ خوە رە نەھشتنە"

 10 تەباخ ٢٠١١ دووشەم سه‌عه‌ت ١٥:٥٢

ھەڤپەیڤین: دەمھات دێرکی      

 ئاڤێستاکورد: مامۆستا سەبری، د ڤێ ھەڤپەیڤینێ دە دخوازم ھندەک دیوار وەرن ھەرفاندن، پەردا رەش کو گەلەک پرسان بێ بەرسڤ دھێلە، یان ژی تێر ناکە رابە و ھەر تشت وەک شانۆگەرەکی پەیامێن ئەشکەرە ل سەر دکا شانۆ ددە تەمەشەڤانان بە. ھەتا نھا، چ د وارێ رەوشەنبیری و نەتەوی و جڤاکی و ئاڤاکرنا کەساتیا پاشەرۆژێ دە گەلەک نڤیس، پرتووک، نرخاندن ھاتنە کرن یان ژی ھاتنە نڤیساندن. لێ نزانم پر ژ وان د تەۆری دە دمینن، ئان ژی ئەو دیالەکتیکا د ناڤبەرا تەۆری و پراتیکی دە ژ ھەڤ خەیدینە و دووری ھەڤ دمینە و ل شوونا جڤاک ل سەر دینەمیکێن خوە پێشبکەڤە، چاڤلێکرنەک ھەیە. مامۆستا، ئەم نھا ڤان تەڤان دەینن ئالیەکی و ب ڤێ پرسێ دەربازی ھەڤپەڤینا خوە ببن. بەری دەمەکێ جەنابێ وە ل باژارێ ئامەدێ دەربارێ رۆمانا کوردی دە نرخاندنەک کر و وە بالکشاند کو رۆمانا کوردی نینە یان ژی دیرۆکا رۆمانا کوردی نوویە، پرانی ھەلبەست ھەیە. مابەستا وە ژ ڤێ دیتنێ چ بوو؟ گەلۆ دەما ئەم ڤێ بێژن نایێ وێ واتەیێ کو نەمافیەک ل کەدا ھندەک رۆمانڤیسان دکن؟ یان ژی، ژبۆ کو ئەم ببێژن ئەڤ رۆمانا کوردیە، چ تێ خوەستن؟ جەنابێ وە دیرۆکا وێژەیا کوردی ب ھەلبەستێ دەردخە پێش، باشە ھەتا ئیرۆ ھەلبەستێ ژبۆ جڤاکا کوردی چ کریە؟

سەبری سلێڤانه‌یی: بەلێ. د زمانێ رۆژنامەنڤیسیێ دە، پەیڤ و زاراڤ ب ئاوایەکێ ئێکسەر واتەیا خوەستی دگه‌هینن. لێ، د زمانێ فەلسەفە و ئەدەبیاتێ دە، گەرەکە مرۆڤ ھندەک ژ کۆد و شیفرەیێن زمانی ڤەکە و رەھەندێن تێکستێ ئاشکرا بکە، ئەو بێھتر کارێ خوەندەڤانێ ئاکتیڤە. لێ، جارنا خوەندەڤانێ پاسیڤ، ب کێفا خوە راڤە و ئانالیزی ددە تێکستێ، دبە کو مافەک رەوا بە، لێ نایێ وێ واتەیێ کو گه‌ها راستیێ ھەرچەندە کو راستیا رەھا تونەیە، لێ یا رێژەدر ھەیە. بەری کو مرۆڤ بریارا ھەبوون ئان نەبوونا ھەر تشتەکی بدە، گەرەکە ژ فەلسەفەیا ھەبوون و نەبوونێ ب خوە فام بکە. ھەبوون چیە؟ نەبوون چیە؟ تو دکاری ئیدایێ ب ھەبوون و نەبوونا گەلەک تشتان بکی، بەلێ ئیدا یەکە و خوەندن و لێکۆلین یەک دنە! ھەبوون و نەبوونا ھەر تشتەکێ، ل بال من، ب فانکسیۆنا وی تشتی ڤە گرێدایییە، ئانگۆ تشتێ کو فانکسیۆنا خوە ب جی بینە، وی چاخی ئەو ھەبوونا خوە دسەلمینە. لێ، تشتێ کو بێ فانکسیۆن بە، وێ گومان ل سەر ھەبوونا وی پەیدا ببە و ئەڤ نۆرمالە. لەورا ژی، وەختا کو ئەم به‌حسێ رۆمانێ بکن، ئەز ژ وی پرسپەکتیڤی دبینم.

مەسەلەیەکا دن، رۆمان ب خوە چییە؟ ئەز ناخوازم ل سەر دیرۆکا وێ بئاخڤم، بەلێ ئەو ژی وەک گەلەک تێگەھێن دن، ژ دەرڤە دەرباسی جڤاکا کوردی بوویە، لێ چاوا سەرەدەری پێ رە تێ کرن؟ ئەز دخوازم ھندەک پرسێن بچووک بکم، ئیجار وێ پرسا ھەبوونێ و نەبوونێ کفش ببە: ما قەی رۆمان وەک دیاردە د ناڤا کوردان دە ھەیە؟ ما رۆمان بوویە بەشەک بچووک ژ کولتوورا کوردان؟ ما رۆمانێ وەک زمان (زمان وەک سیستەم نە وەک ئاخاڤتن) رۆلا خوە د چاند و ئەدەبیاتێ دە دیتیە؟ ما رۆمان بوویە ھونەر و پیشەسازی د ناڤا کوردان دە؟ ھەیا کیژان رادێ رۆمانێ کاریە بەشداری ئاڤاکرنا ئەقلێ کوردی ببە؟ گەلۆ، رۆمانێ کاریە باندۆرێن خوە ل مرۆڤ و ئالیێن پێکئانینا جڤاکا کوردی بکە؟ ما رۆمان کێم-زێدە کاریە ھندەک ھزرێ و پەروەردێ بدە تاکەکەسێ-ا کورد، کو ژێ فێر ببە؟ رۆمان ل بال من ئەوە، نە تەنێ پرتووکەکە و ب پیڤانێن کلاسیکی تێ ھەلسەنگاندن. پرانیا رۆمانێن کو من خوەندنە، بنگەھا خوە ل سەر ژیان و دۆرھێلا نڤیسکار ئاڤا دکن، ئەڤ د ئەدەبیاتا جیھانێ ژی دە دبە، بەلێ د ناڤا مە کوردان دە ئەڤ یەک زال بوویە و رێ نادە چو ئالاڤ و ھۆکارێن دن یێن نڤیسێ.

ئەز گومان دکم کو رۆمانێ کاربە وھا بکە، لێ نایێ وێ واتەیێ کو ھندەک رۆمانێن (وەک پرتووک و بەرھەمێن کەساتی، نە وەک ئەپستمۆلۆژی، زمان و دیاردە) بەدەو نەبن. نا، ب راستی ژی ھندەک بەرھەمێن ھێژا ھەنە، گەرەکە بێنە خوەندن و نرخاندن. ئەز ناخوازم ناڤان ببێژم، دترسم یەکی ژ بیر بکم، بەلێ پرانیا بەرھەمێن کو ب ناڤێ رۆمانێ چاپ بوونە، ھێژایی خوەندنێ نە. لێ، ئەڤە پرسەک تاکەکەسییە، ل سەر ئاستا تاکەکەسان دمینە، نە ل سەر ئاستا جڤاک و نەتەوەیێ. ئەز دکارم ھەبوونەکا ھەژماری بدم رۆمانێ د ناڤا کوردان دە، بەلێ ئەز نکارم ھەبوونەکا فەلسەفی و ئەخلاقی بدمێ. رۆمان ل رووسیا، فرەنسا، یوونانستانێ، ئامەریکایا لاتینی و ھندەک جیێن دن، سیمایێن خوە وەرگرتنە، تو دکاری تایبەتمەندیێن وان ژ ھەڤ دەرخینی. بەلێ کا سیما و تایبەتمەندیێن رۆمانێ د ناڤا کوردان دە؟ د ناڤا مە دە، ھەیا نھا رۆمانێ نەکاریە چو پێوەندیێ ب زمان، ناسنامە و نەتەوەیێ رە چێکە، واتە رۆمانێژ پرسا کەساتی – نڤیسکارێ-ا وێ دەرباس نەکریە.

دەربارێ ھەلبەستێ، پرس جودایە. بەلێ ھەلبەستا کوردی ژی گەرەکە ب ئاوایەکێ جدی، دووری ئیماسیۆن و تاگریێ بێ ڤەکۆلین. ئەرێ ژ بلێ وەرگەرانا بوویەران، ژ دۆرھێلێ بۆ سەر کاخەزێ، ھەر وسا ژ بلی دەربرینێ، ما ھەلبەستا کوردی گه‌هایە کیژان ئاستێ؟ ژ یەکەم ھەلبەستڤانێ کورد (پۆراپۆز) پاشی بابا تاھیر و ھەیا نھا، ما ھەلبەستڤانێ کورد کاریە تشتەکێ ب سەر ھەلبەستێ ڤێ زێدە بکە؟ باندۆرا ھەلبەستا سەردەستان ل ھەلبەستا کوردی خویا دکە، لێ چما باندۆرا ھەلبەستا بیانی خویا ناکە؟ مەسەلە نە تەنێ باندۆرە، بەلێ بنگەھ و ئاڤاکرنە. ھەلبەستا کلاسیک بەردەوامیا ھەلبەستا کلاسیکا ئەرەبانە، ھەلبەستا نوو ژی بەردەوامیا ھەلبەستا نووا سەردەستانە، لێ ل ڤان دەھسالێن داویێ ئەو ژی ب ھوکمێ دیاسپۆرایێ، ھندەک ئەزموونێن نوو د وارێ ھەلبەستێ و رۆمانێ دە پەیدا بوونە، بەلێ وان ژی نەکاریە ببن بنگەھەک بۆ رێبازەکا ئەدەبیاتێ. ژ پۆراپۆز و ھەیا نھا، ما ئەم دکارن ناڤێ دبستانەکا ئەدەبیاتێ د ناڤا کوردان دە ببێژن؟ ما ئەم دکارن به‌حسێ دبستانەکا فەلسەفی بکن؟ ما ئەم دکارن به‌حسێ شێواز و رێبازان بکن؟ ما رۆمان ئان ھەلبەستا کوردی کاریە ھندەک بەرھەمدانا ئەپسمۆلۆژی پەیدا بکە؟ قیما من ب ڤێ گۆتنێ نایێ، کو جزیری ئان خانی ب خوە دبستانەکە! ئەو ھەلبەستڤانێن زیندی نە، لێ نە دبستانن. ئەز ماتمایی دمینم گاڤا کو ھندەک دۆست و ھەڤال خوە دخەیدینن! میناک: دەولەتەکا کوردی ل دۆرھۆلێ تونەیە، کەسەک ژ وان خوە ناخەیدینە. بەلێ، گاڤا کو کەسەک دن گۆت دەولەت تونەیە، وی چاخی گەلەک کەس خوە دخەیدینن. ئەڤ ئەجێبە! ژ نەبوونا دەولەتێ ناخەیدن، بەلێ دەما به‌حسێ نەبوونا وێ تێ کرن، دخەیدن. رۆماننڤیسێ کورد رۆمانێ د خوە دە دبینە، ل گۆر خوە فەرسال دکە،ا باش ئەوە کو خوە د رۆمانێ دە ببینە بەلێ نکاریە ژ بەر کو ھێژ ژ سینۆر و سانسۆرا کەساتی دەرباس نەبوویە، ئەڤ بەرتەنگکرنا رۆمانێیە چونکی رۆمان نە پرسەکا کەساتییە، لێ مخابن وھا ھاتیە فێھمکرن. پرانیا رۆمانێن کو ھەنە، ب تایبەتێن کو بینا دیرۆکێ ژێ تێ، بوونە ڤەگێرانا سەرھاتیان، نەبوونە رەفلاکسیۆنا باندۆرێن دۆرھێلێ و کاودانێن کو گەوھەرێ مرۆڤان ئاڤا دکن. ھە تشتێ کو د ژیانێ دە ھەیە، ھێژایە مرۆڤ ھزر تێدە بکە و ب جدی وەربگرە، نابە مرۆڤ تەنێ وەرگێرانێ بۆ بکە ئان جار جار دەربرینێ ژێ بکە. پرس ژ وەرگێران و دەربرینێ فەرەھترە.

 ئاڤێستاکورد: دەما ئەم دیرۆکا ملەتان د وارێ رەوشەنبیری دە دخوینن، ئەشکەرە و زەلال ئەڤ دەردکەڤە پێشیا مە؛ دلوێرەکی، رەخنەیا ئاڤاکار، گوھارتن، پێشڤەبرن، بەدەل و رۆناھیەکە کو نفشێن پاشەرۆژێ ئاڤاکرنە و ئاڤادکە دەردکەڤە ھۆلێ. لێ ژ ئالیەکی دن ڤە، ئەم دچن پرتووکا کورد د ڤی واری دە دخوینن، وێ دەمێ ئەڤ دەردکەڤە ھۆلێ؛ سینۆر، ترس، بەرژەوەندی، زکرەشی، چاڤنەبەری و نەرەخنەیی. بێ گۆمان، د ھندەک سەردەامان دە جار جار چرا پێکەتینە، لێ ڤەمرینە ویێن ھەتا ئیرۆ ھاتینە ژی ب تلیان تێن ژمارتن، ئەو ژی پرانی ھەلبەستڤانن. لێ دیسا جڤاک د وارێ مەژی دە پر ل پاش مایە و پێشکەتن د وارێ جلان دە مایە، ئەو ژی نە ل ھەر دەرێ. وێ دەمێ، ئەمێ رەوشەنبیریا کوردی چاوا ب ناڤ بکن؟ ل گۆری تێگھا رەوشەنبیریا جیھانی ئەم ھەتا چ ئاستێ دکارن ببێژن رەوشەنبیر د ناڤا کوردان دە ھەنە؟ گەر ھەبن ژی، کا ژبۆ گوھارتنێ چ بەدەل ھاتنە دایین؟ گەر گوھارتن ھەبن ژی، ئەڤ گوھارتن چ نە؟ شاشتی و کێماسی د کوو دەیە ویا راست چیە؟

 سەبری سلێڤانه‌یی: ئەڤ پرس ھندەکێ دکارە جیاواز بە ژبەرکو رەوش ژ ھەرێمەکێ بۆ یەک دن جوودایە. ئەز دخوازم ڤێ پرسێ بکم: د جیھانا ئەرەبستانێ دە، ٢٢ دەولەت بوون، ھەر ھەموو ژی خوەدی رەژیمێن دەکتاتۆری نە، د رەوشەکە وھا دە، ما ئەم دکارن ئیدیعایێ ب رەوەنبیریێ بکن؟ ھندە پرس ھەنە نابە ئەم ببێژن جۆرێن باش و خەراب ھەنە میناک ژی رەوشەنبیری. ئەز نکارم ببێژم رەوشەنبیرەکی باش ئان ژیێ خەراب،ێ باش ژ خوە ئەو ب خوە رەوشەنبیرە، ژ بەر کو مەرجا پێناسێ ئەوە. لێ،ێ خەراب ئەم دکارن ناڤەک دن لێ بکن، بەلێ نە ناڤێ رەوشەنبیر. پەیڤا رەوشەنبیر چو پێوەندی ب رامانا خوەا ترادیسیۆنێل ڤە نەمایە، کو ( رەوشەن + بیر)ە، نا. ھەگەر کو مە وسا پێناسە کر، وی چاخێ ئەمێ ھەژاریا ھزری ل بال خوە بدن خویاکرن. نەخوە، چو پێناسێن دن ھەنە گەلۆ؟ ژ بلی پێناسێن ئینسکلۆپەدیا جیھانی، ئەم دکارن ھەبوون و نەبوونا رەوشەنبیر ژی ب ماھیەت و فانکسیۆنا وی ڤە ئەلاقەتدار بکن. ژ دەما ھەلوەشاندنا قرالا مێدیا و ھەیا نھا ملەتێ مە بندەستە، گەلۆ کا رۆلا رەوشەنبیران ھەگەر ھەبن؟ نڤیسکار زەھفن، ھەلبەستڤان زەھفن، بەلێ رەوشەنبیر جودایە ژ وان. ئەو ژی مینا فێکی نە، بەلێ ھەر یەکێ ناڤ و پێناسا خوە ھەیە، ما دبە ئەم سێڤێ ب ھنارێ موقارەنە بکن؟ وھا، نڤیسکار، ھەلبەستڤان و رەوشەنبیر ژی ژ ھەڤ جودا نە. مرۆڤێ کورد نابە تێگەھ و پێکھاتێن وەک رەوشەنبیری، فەلسەفە و ئەدەبیاتێ، ل گۆر زانابوون و ئەقلێ خوە موقایەسە بکە، ئان وەکا کراسەکێ ل گۆر بەژنا خوە فەرسال بکە.ا باش ئەوە کو کەد و ئەزموونا خوە ل گۆر وان موقایەسە بکە ژ بەر کو بێ وی و دووری وی، وان پێکھاتان ھەبوونا خوە ئیسبات کرنە. کا ناڤێ رەوشەنبیرەک کورد ژ من رە ببێژە کو رۆل و باندۆرا وی ژ رۆل و باندۆرا مەلایەکی، ئان ئاخایەکی بێھتر بە؟ ئەڤ پرسەک جدییە، پێوەندی ب ئەقلێ کورد و ئاوایێ ئاڤاکرنا کەساتیا مرۆڤان ڤە ھەیە. د ناڤا کوردان دە، چما سیاسەت، دین و ھونەر ژی ھەیا رادەیەکێ، بوونە ھێز و رۆلا خوە دلیزن، لێ چما رەوشەنبیری نەبوویە ھێز؟ مەسەلە نە بەھانەیە، ئەم دکارن گەلەک بەھانە و ئارگومەنتان ژ خوە رە ببینن. نەخوە، مەسەلە چیە؟ ئەز به‌حسێ ھەلویستان ناکم وەک کو سارتەر دبێژە، ئەز به‌حسێ رەخنێ و ئەدالەتێ ژی ناکم وەک کو ئەدوارد سەید دبێژە، ئەز به‌حسێ دیتنا پانۆرامایی ژی ناکم وەک کو نھا ل جیھانا ئەرەبستانێ و کوردستانێ ژی وھا دبێژن، لێ ئەزێ به‌حسێ ئەرک و بەرپرسیاریا دەمێ بکم، کا کەسێ رەوشەنبیر ل ھەمبەر زمانێن دەستھەلاتێ (سیاسی، دینی و جڤاکی)، ل ھەمبەر ھزرێن گەمارووێن کو د دۆرھێلێ دە بەلاڤە دبن، ل ھەمبەر تێگەھێن گەردوونی وەک خوەدێ، خوەزا و ھەبوونێ، ل ھەمبەر سەردەستی و بندەستیێ، ل ھەمبەر پاراستنا بوھایێن ژیان و مرۆڤاتیێ، ل ھەمبەر ئاشتیا سەرتاسەری، ل ھەمبەر ھێزا زانست و ئەلەکترۆنێ و گەلەکێن دن، چاوان خوە ئامادە کریە؟ رەوشەنبیر مینا پێخەمبەرییە، دکارە پێشەنگی و رێبەریا ملەتەکی بکە کو بگھە ئاستەکە باش د ژیانا خوە دە، ئان ژی دکارە ئەینی ملەتی ژ رێ ببە، کو بێھتر ژ ھەزار سالان بێ دەولەت و بێ ناسنامە بمینە. مەسەلە ب بلندبوونا ئاستێ ھزری و بەرپرسیاریا ئەخلاقی ڤە گرێدایییە. د پرتووکا “ھەڤپەیڤینا فایدرۆس و سوکرات دە دەربارێ بەدەوبوونێ” سوکرات مەوکبێ مرۆڤان ب ڤی ئاوایی گەلواز دکە: فیلۆسۆف ئان رەوشەنبیر، شاھەکێ دادوەر، سیاسەتمەدار ئان بزنێسمان، وەرزشڤان، خوەدی باوەری، پیشەسازکار ئان جۆتیار، خوەدی پەیام و ل داویێ ستەمکار. بنێرە د جڤاکا رۆژھلاتی دە، کەسێ ستەمکار ھاتیە سەری و کەسێ رەوشەنبیر ھاتیە بنی. ئەم ژی وەک ملەتێ یوونانستانا کەڤنارن، کو ھێز و ئەقلێ خوە ل سەر دینی ئاڤا دکن. ل جیێ فەلسەفێ، وان پەنا ژ بۆ دینی بر ب تایبەت دینێ ئۆلۆپی، کو ژ ھەلبەستێن ھۆمیرۆس ھاتبوو دامەزراندن و خوە ل سەر ھندەک مەسەبێن دن وەک ئۆرفیس، ھۆمیرۆس و ھیزیۆد، کو ب ئاوایەکێ بەرتەنگ ل ژیانێ و ھەبوونێ دنێرین، ئاڤا دکر. ئانھا ئەم د وێ قوناخێ دە نە. کورد نکارن ببن خوەدان ئەقل و فەلسەفەیەک تایبەت ژ بەر کو چو تایبەتمەندیەک ژ خوە رە نەھشتنە. ھەگەر بخوازن، گەرەکە دەست ب خوەندنێن ئارکۆلۆژی و ژینالۆژی بکن. د جڤاکەکێ دە، کو باوەری ب ئازادی و ڤەکرنێ تونەیە، ب ریا ھەست و نەستان ل پەی راستیا دگەرە، ئەقل نە ئەقلێ تاکەکەسی بەلێێ جڤاکییە، بەرژەوەندێن ئاکلیرۆسان – زلامنێن دینی، ھەر وھا گەلەک کەسێن دن ب سەر بەرژەوەندێن گشتی دکەڤن، پرس و گومان قەدەخە بن، تابۆ و سانسۆر بەلاڤە بن، رەخنە تونە بە، پراکتیزا ئەرک و مافان تونە بە، دبستانەک ئەدەبیاتێ ئان فەلسەفێ تونە بە، جڤاک ب سەر خوە دە ھەلوەشیایی بە، ئەز نکارم ھەبوونەکێ بدم رەوشەنبیریێ، ئەڤ نە تەنێ بۆ جڤاکا کوردی، بەلێ بۆ جڤاکێن سەردەستان ژی. جڤاکا کو مرۆڤ – ناسنامە چ بە بلا ببە -تێ دە بێ قیمەت بە، بزانە کو فەلسەفە، رەوشەنبیری و ئەدەبیات تەڤ بێ قیمەت دبن.

ئاڤێستاکورد: ئەڤ یەک چەند زیان دایە ملەتێ کورد د وارێ نەیەکبوونا وی دە؟ ھەتا ئیرۆ ئەم نکارن کۆنگرەیەکە نەتەوی ئان کۆنفرەنسەکە نەتەوی ژبۆ چار پارچێن کوردستانێ ئاڤابکن. دەما تێ گۆتووبێژێ کوردستان تێ ئاڤاکرن، لێ د پراتیتیکی دە دەنگێ دەھۆلێن جودا بلند دبە، ھەر یەک ئاوازەکێ لێ دخە. گەلۆ، ئەڤ چارەنووسا گەلێ کوردە؟ یان ئەگەرێ ئەردنگەریا کو کورد ل سەر دژی؟ یان ژی، ئەگەر کورد ب خوەیە کو ب سەدێ سالان د ناڤا چاندەکە جودا، سیاسەتەکە جودا، ئیدەلۆژیەکە جودا دە مەزن بوویە؟ سەدەم چ نە و چارە چیە؟

سەبری سلێڤانه‌یی: تە دەست دانی سەر برینا مەزن، ئەو ژی بێتفاقی و بێدەولەتیا کوردان. باوەر بکە، ھێزێن داگیرکەرن ھەموو نە ب قاسی بێتفاقیا کوردان ب خوەیە. بێتفاقی نە مەسەلا بەرژەوەندیان تەنێیە، بەلێ مەسەلەیا پسیکۆلیژییە، د فرشکێ کوردان دەیە. ژ دەما ھەلوەشاندنا قرالغا مێدیایێ و ھەیا نھا تەنێ سێ ئان چار جاران کورد بەر ب چارەنڤیسەک دیار ڤە مەشیانە بەلێ ئەو ژی بەروەخت. ئەز دکارم ھندەک میناکان بینم: بابێ موسلمێ خوراسانی، کو فێرسەکێ بێ ھەمپا بوو، بەلێ ب ھێسانی کەتە خەفکا ئەباسیان و خەونا کوردان پێ رە وندا بوو، گەرەکە وی ب ئاوایەکێ سیاسی رەفتار بکرا بەلێ ئەو یەک کاریزمایێ دخوازە، گەرەکە وی ئەقلێ خوە پراکتیزە بکرا ئەو ژی پشتی خوەندنا دیرۆکا خوە وا سەردەستان، لێ وھا نەکر، بەلێ ب ئەزموونا خوەا کێم د سیاسەتێ دە، ب باوەریا موکم ب سۆز و قەرارێن سەردەستان - ئەڤ د سیاسەتێ دە نابە -، ب گەشبینیەک زێدە، خەون و مافێ چارەنووسا گەلێ خوە وندا کر. راستە کو کۆمپلۆ بوو، بەلێ گەرەکە وی بزانیبایا. مینا دن:ا قازی مھەمەد، کو دامەزرینەرێ یەکەم کۆمارا کوردی بوو ل مەھابادێ، ل گۆر راڤەیا در. قاسملۆ، ئەز ژی د وێ باوەریێ دە مە، قازی مھەمەد سەدەما سەرەکە بوو کو کۆمار بھەرفە و تەمەنێ وێ تەنێ یانزدە مەھ بە (خوەندەڤان دکارە ل دیرۆکا کۆمارێ ڤەگەرە و ئاوایێ دامەزراندنا ھوکوومەتا قازی بخوینە). میناکا داویێ ژی باشوورێ کوردستانێیە، کو ھەرێمەک سەربخوەیە ژ ھەر ئالی دە، بەلێ داوی ٢٠ سالان و ل گۆر خوەندن و ئانالیزەکا سیاسی، دەستێ مە ل سەر دلێ مەیە، ژ بەر کو ئەینی بێتفاقی ھەیە، ئەینی سیاسەت و سەرەدەری ب سەردەستان رە، ئەینی ئالاڤ و میکانیزم، لەورا ژی ئەز دترسم کو ئەینی ئەنجامان ب دەست بخن. ئانشتاین دبێژە: نە مومکینە تو ب ئەینی ئالاڤان ئەنجامێن نوو و جودا بخوازی. ئیجا، پێویست ناکە ئەم ژ خوە رە ل بەھانەیان بگەرن، جارەکێ سەردەستان بکن بەھانە، جارەک دن ئەردنیگاریێ جارێن دن ژی قەزا و قەدەرێ! ئەڤ خاپاندنە، ھەولدانا رەڤینێیە ژ بەرپرسیاریێ. مەسەلە ھەموو ب ئاوایێ پراکتیزا ئەقلێ کورد ڤە گرێدایییە. بنێرە باشوور، بەری چل سالان ھوکوومەتا ئیراقێ ئاوتۆنۆمی ب کوردان دا بەلێ ب مەرجەکی کو تو بەھسێ کەرکووکێ نەکن، لێ وی چاخی مەلا مستەفایی رەت کر. ئانھا، داوی چل سالان، ھینا کەرکووک تونەیە، تەنێ سێ ویلایەتن. ئەز پرسیار دکم: ھەگەر وی چاخی قەبیل بکرا ڤان چل سالان کار بھاتا کرن، تو ببێژی کو رەوش و چارەنووس وەک خوە مابا؟ مەبەستا من ئەڤە، گەرەکە کورد بزانبن کا ئەو چ دخوازن؟ مرۆڤ نکارە د سیاسەتێ دە بەھسێ ھەست و نەستێن خوە بکە، ھەر وھا بەھسێ خوەستەکان، بەلێ مرۆڤ دکارە بەھسێ ئاجەندا و پلانان، بەھسێ مافان بکە، کا ئاجەندا و پلانێن کوردان د دەما نھا دە؟ بنێرە چ ب سەرێ رۆژھلاتا ناڤێن تێ، لێ تو ببێژی کو کوردان خوە ئامادە کریە؟ نایێ ئینکارکرن کو مرۆڤێ کورد فێرسێ (Physiognomonies) ھەیە، بەلێ ل گۆر دەما بەرێ ھزر دکە، نە ل گۆر دەما بێ. فێرسێ تەنێ تێرا نەکە، بەلێ دڤێ بێھتر رێزێ ل خوە (Selfrespect) و دۆزا خوە بگرە و ئەز دبێژم ھەگەر کو وی پرس و دۆزا خوە و فەلسەفەیا ناسنامێ (ئدەنتتی پھیلۆسۆپھی) فێھم بکرا، وێ دیرۆک ب ئاوایەک دن بھاتا نڤیسین. لێ، مخابن کو کورد ملەتەک تاوتۆلۆگییە، ئەقل و ھزرا خوە ب کار ناینە و چارەنووسا خوە ب ھێڤیا ھێزێن خەیبێ ڤە دھێلە ھەر وەک ئەھمەدێ خانی دبێژە (ئەز مام د ھکمەتا خوەدێ دە، کرمانج د دەولەتا دنێ دە)، ئەڤ شاشتیەک مەزنە کو خانی کەتیە تێدە ژ بەر کو ھکمەتا خوەدێ (Theosophy)یە، نە (Philosophy)یە، تەیۆسۆفی ژی مەسەلەیەک دینییە، تو پێوەندی ب دونیا و دۆرھێلێ ڤە نینە. پرسا کوردان پرسەکە دونیایییە، نەخوە چارەسەری ژی گەرەکە دونیایی بە.

 ئاڤێستاکورد: مامۆستا سەبری، ئەڤ دووربوونا کوردان ژ ھەڤ باندۆرەکە چاوا د وارێ ھەست، گیان و ئاڤاکرنا کەساتیا زارۆکێن کوردان دە دکە؟ ئەڤ زارۆک د پاشەرۆژێ دە دبە خوەدان فەلسەفەکە چاوا د وارێ نێزیکبوونا وی/ وێ ژ کوردایەتیێ رە؟ د وارێ ئەرێنی و نەیینی دە بەرپرسێن ڤێ یەکێ کی نە؟

سەبری سلێڤانه‌یی: نە مومکینە د ھەزار و چارسەد سالان دە تشتەک ژ بۆ وان زارۆکان نەھاتبە کرن! ھەر جیلەک – بەرەباڤەک ئان خەنەراسیۆنەک – تێ و دخوازێ پرسگرێکێ چارەسەر بکە، ھەموو ئالاڤ و ئیمکانێن خوە ب کار تینە و ل داویێ ئان وێ ب ئاوایەکی بەروەخت سەرکەتنێ ب دەست بینە – وەک کۆمارا مەھاباد – ئان ژی وێ شکەستنەک دن بخوە و ب دەھان سلان درەنگ بمینە. ئەم بەردەوام به‌حسێ ئاریان دکن، کو گرێدانەک مە ب وان رە ھەیە، بەلێ چو وەکھەڤی د ناڤبەرا مە و ئاریان دە نەمایە، ئەم ب ئەخلاق و فیکرا خوە مینا سەردەستێن خوە نە، مە چو تایبەتمەندی ژ خوە رە نەھشتیە، لێ یەک تایبەتمەندی مایە ئەو ژی سەردەستان ژ مە رە ھشتیە، کو ئەم بوونە گلادیاتۆرێن زمانێ خوە. ملەتێن وەک سودانی، سۆمالی، بالقانی و فارسی، ھەبوون و تایبەتمەندیا خوە د ناسنامە و کولتوورا خوە دە دبینن، بەلێ ئەم کورد تایبەتمەندیا خوە د چ دە دبینن؟ گەرەکە ئەم ناس بکن، کا ئەقلێ مە، ناسنامە و ھەبوونا مە ل سەر چ ئاڤا دبن؟ ب راستی ژی جڤاکێ کوردی جڤاکەک داخستییە، مە کینگا مافێ ئافرەتێ و زارۆکی ناس کریە؟ ما پەروەردەیەک تایبەت ھەیە کو زلام ئالکاریا ژنێ و زارۆکان بکە؟ ھەر زارۆکەک ژ دێ و باڤێ خوە دزانە کو ئەو کوردە، بەلێ ما دزانە کا کورد کییە ئان چیە؟ مەزن بەرسیڤا ڤان پرسان نزانن ھەیا کو زارۆک بزانن. مەزن دکارن ب ئاوایەکێ دیرۆکێ ھزر بکن بێ کو ببن دیلێن دیرۆکێ، پاشی دکارن زارۆکێن خوە ژی ل سەر وێ ئەساسێ پەروەردە بکن. تێگیھشتنا مە کوردان بۆ دیرۆکێ تێگیھشتنەک ماددییە، تێگیھشتنا ماددی جودایە ژا ھێرمێنۆتیکا میتۆلۆژی. مە چو دسپلین ل سەر کاودانان نینە،ب تایبەت ئەو کاودانێن کو گەوھەرێ مە پێک تینن. ھەڤبەندیا مرۆڤی ب وان کاودانان رە نە ھەڤبەندیەکا سابیتە، بەلێ دینامێکییە، بەرھەڤە بۆ گوھەرتنێن دۆرھێلێ ژ بەر کو دۆرھێل ب خوە پرۆسەسە، ھەیا رادەیەکێ ب ھۆکارێن ئۆبجەکتیڤ و سەبجەکتیڤ ڤە گرێدایییە. مادەم کو مرۆڤ – مرۆڤێ کورد ژی – بوونەوەرەکێ ھزرییە و ئاکتیڤە، نەخوە ھەرتم قابیلە بۆ گوھەرتنێ بەلێ گەرەکە ژیانێ پراکتیزە بکە و ب ئاوایەکێ راست فێھم بکە ھەیا کو ل داویا داویێ رێکخستن پەیدا ببە. جڤاک ب رەوشەنبیریێ پێش دکەڤە ب تایبەت رەوشەنبیریا روھێ و دەروونێ، لێ د ناڤا مە دە تەنێ ھندەک پێشکەڤتنا ماددی پەیدا بوویە، ئەو ژی نە وەک فەلسەفە، بەلێ وەک مەتەریال.

 ئاڤێستاکورد: گەلۆ، ل سەر ئاستێ ھەر چار پارچێن کوردستانێ، کورد د وارێ پەروەردەکە چاوا دە تێ پەروەردەکرن و مەزن دبە، ئەنجامێن ڤێ پەروەردێ دھێلە کورد چاوا نێزیکی خوە و سرووشتێ ببە، یان وھا ببێژن تێکلیا کورد ب سرووشتێ رە و نێرینا وی ژ بوویەران رە؟

سەبری سلێڤانه‌یی: کورد رێزێ ل خوە، ل خوەزایێ، ل ژیانێ و مرنێ ناگرە. خوەزا ئانگۆ گەردوون ھەموو، بەلێ ژ گەردوونێ ھەموویێ کورد تەنێ ئەرد و ئاسیان ناس دکن. ئاسیمان ژی تەنێ ئەوێ ل ھنداڤا سەرێ وان، ئاخ ژی تەنێا ل نشیڤ پێن وان. کەسێ کو رێزێ ل ژیان و مرنێ بگرە، ئەو ژێ وی رێزێ لێ بگرن. بنێرە ژیانا کوردان چاوانە؟ ئان مرنا وان؟ دەما کوردەک دمرە، پرسیار تێ کرن: گەلۆ چاوان مر، مرنا خوەدێ ئان…؟ ھەگەر کو مرنا خوەدێ بە، کورد سپاسدارە ژ بەر کو ھەرتم مرنەک دژوارە، شەوتاندن ئان کوشتنە، نە یەک و یەک، بەلێ ب ھەژمار تێنە کوشتن. ژ دونیایێ ھەموویێ کورد تەنێ زەمینی ناس دکن، ژ زمینێ ھەموویێ ژی تەنێ کوردستانێ و ژ کوردستانێ ژ تەنێ ھندەک ھەرێمان، نەخوە چ شەھرەزاھی د بارێ خوەزایێ دە ھەیە؟ فەلسەفەیا زەردەشت باش بوو، بەلێ وی جوامێرێ چو پێوەندی ب کوردان رە نەمایە. ملەتەکی وەک ئالمانان مفا ژ زەردەشت دکن، بەلێێ مەیە و ئەم پشتا خوە پێ ددن. ھەر تشت ل بال کوردان بوویە مادە، ژ بەر کو ژیان و مرن وەک مادە تێ ناسکرن. زیندیبوون زیندووبوونا لاشە، نەا روھ و دەروونە، ھەر وھا نەا ناڤ و کەدە، لەورا ژی وێ ھزرێ باندۆرەک خەراب ل سەر کولتوورا کوردان کریە. خەباتکەرەک دبێژە: ئەز ئامادە مە ژ بۆ وەلاتێ خوە خوە بدم کوشتن. ئاشقەک دبێژە دۆستا خوە: ئەز ئامادە مە ژ بۆ تە خوە فەنا بکم. کوشتن (نەمانا مرۆڤ وەک جەسەد) بوویە مەرجەک بوو باوەریێ. جڤاکا کوردان ل سەر وی ئەقلی ئاڤا بوویە، بەلێ ئەڤ شاشتییە. دوورکەتنا کوردان ژ ھەڤدو بێھەمد، وان ھاڤی دکە. ژێدەرێن پەروەردا کوردان ئان دینە، ئان ژی کولتوورا سەردەستانە، ھەردوو ژی ب کێر دۆزا کوردێ نایێن ژ بەر کو ھەردو ژێدەر د بەرژەوەندا سەردەستان دە نە و ھەگەر کو ھندەک تایبەتمەندی مابان، وێ ھندەک ژێدەرێن دن ژی ھەبانا. بنێرە، کوردان چاوان سەرەدەری ب سەردەستان رە دکر، وھا سەرەدەری ب ھەڤدو رە دکرن و ئەز ناخوازم میناکێن دیرۆکیێن نەخوەش ل بیرا خوەندەڤانان بینم، کا چاوان پارتێن کوردی چەکێن سەردەستان ل ھەمبەر ھەڤدو ب کار ئانین.

 ئاڤێستاکورد: گەلۆ کورد، ھەتا چ ئاستێ د وارێ سیاسی، دپلۆماسی و دەستکەفتنا دە ب سەرکەتیە؟ لێ دەما ئەم سەرناکەڤن، گەلۆ سەدەم چیە ئەم ھێنجەتان رێز دکن و گوھەھان د دەروودۆرێ دە دبینن؟

سەبری سلێڤانه‌یی: ئەز نزانم کا ھەیا کیژان رادێ کورد ژ سیاسەتێ و دپلۆماتیکێ فێھم دکن. پێشوازیا سەرۆکەکێ ژ سەرۆکێن کوردان ل کرێملن ئان کۆچکا سپی، نایێ وێ واتێ کو کورد سیاسەتمەدار ئان دپلۆماتیکن. ئەو نە سیاسەتە، بەلێ کۆمپلیمەنتە. سیاسەت ئەوە کو مرۆڤ ژ بۆ چارەنووسا خوە کار بکە و تشتەکی ژ دۆزا خوە بزانبە، کو مرۆڤ بکارە دانووستاندنێ بکە. تەنێ د بارێ پارتیزانی دە، دەم بۆ دەمی، کورد سەرکەتنان ب دەست دخە ژ بەر کو ئەزموونا وی ھەیە. ما کوردان کاریە باوەریێ ژ ھێز و دەولەتێن مەزن رە چێبکە کو ھێژایی مافێ خوەێ چارەنووسن؟ ما کوردان کاریە قەناەتێ ژ سەردەستان رە چێبکە کو شەر و نەیارتی ب کێر نایێن و تەنێ ئاشتی ھێڤییە؟ ما کوردان کاریە ببن تەرەفەک د پرس و پرۆژێن مەزن دە ھەر وەک پرۆژێ رۆژھلاتا ناڤەراستا دەمۆکراتیک، کو ئامەریکا پلانێ ژێ رە دکە؟ کورد تەرەفەکن ئان ژی زێرەڤانن؟ مافێ کوردان ھەیە، چارەنووسا کوردان پرسا رۆژەڤێیە، ھێز و ئالاڤێن کوردان ھەرکەس دزانە، لێ چما ب کار ناینن؟ ب باوەریا من، کورد خوەستەکێن خوە ناس ناکن، لەورا ژی نزانن چاوان سەرەدەریێ ب پرسان رە بکن. ئاوایێن سەرەدەریێ ل سەر ئاوایێن ناسکرنێ دمینە.

 ئاڤێستاکورد: د جڤاکا مە دە رۆلا ژنێ پر گرنگە، د دیرۆکێ دە دبە کو ھندەک ژنێن کورد گاڤن ئاڤێتبن، لێ ژنا کورد د ھەموو پرسگرێکێن جڤاکێ دە چەند کاریە رۆلا خوە بینە جھ؟ یان ب خوە نەباوەرە؟ یان ژی، باوەریا وێ ھاتیە شکێناندن و ئاستەنگ ل پێشیێ ھەنە و نکاریە گاڤنە باڤێژە؟ د ڤان دەمێن داوی دە ئەم دکارن ببێژن نێرینا ل سەر ژنێ ھاتیە گوھارتن و دەردکەڤە پێش؟

سەبری سلێڤانه‌یی: نەخێر ئەم نکارن. وەختا کو تو به‌حسێ نەتەوەیەکی چل مەلیۆن دکی، نابە مرۆڤ قالا یەک سەرکردە، ئان رەوشەنبیر ئان ژی ژنەکێ بکە وەک میناک. نەتەوەیەک چل مەلیۆن گەرەکە دیاردە – فینۆمینا د ناڤ دە پەیدا ببن. رەوش ژ جیەکێ بۆ یەک دن جودایە. ژن ل باکوورێ وەلات جودایە ژ باشوور ئان ھەر دەڤەرەک دن، ئەو ژی گرێدایی کولتوور و فەرھەنگا دەڤەرێیە. دونیا ھەموو زولما خوە ل کوردان دکە، کورد ژی زوما خوە ل ژنێ دکن. ئەڤ نە کولتوورا کوردییە، بەلێ کولتوورا سەردەستان و ژێدەرێن باوەریا وانە وەک دین، میتۆلۆژی و جڤاک. تشتەکی تایبەت تونەیە کو نە گرینگ بە، ھەر تشتێ کو ھەبوونەک ھەیە، ئەو گرینگە، لێ ئەڤ ب ئاوایەکی تەیۆری، بەلێ ب پراکتیک سەرەدەری وھا نایێ کرن. ما تشتەک ژ مرۆڤ، وەلات و دەولەتێ گرینگتر ھەیە؟ ب دەڤی نا، بەلێ ب پراکتیک؟! ل ھندەک دەڤەران ژنا کورد بوویە خوەدی ناڤ، ناسنامە و ھەلویست، دیرۆک وێ به‌حس بکە و دوور نینە ببە میناکەک ژ ژنێن جیھانێ رە، بەلێ ل ھندەک دەڤەرێن دن ژن بوویە ئالاڤەک مێ د دەست زلامێ دە و ئەڤ راستیا ھندەک فەلسەفە و باوەریان ئاشکرا دکە.

 ئاڤێستاکورد: مامۆستا جەنابێ وە ژی باش دزانە، د پێشکەتنا جڤاکان دە رۆلا رۆژنامەگەریێ و چاپەمانیێ گرنگە، گەلۆ ئاستێ کو نھا چاپەمانی و رۆژنامەگەریا کوردی ل چار پارچێن کوردستانێ تێ رە دەرباس دبە چاوایە؟ کاریە بەرسڤا جڤاکێ بدە؟ کاریە جڤاکێ د وارێ راستیێ دە شیار بکە؟ یان ژی، ئەم دکارن ببێژن د ناڤا کوردان دە چاپەمانیەک و رۆژنامەگەریەک کوردستانێ ھەیە؟ د ڤی واری دە دەزگەھ و سازیێن کوردی ھەتا چ ئاستێ کارینە رۆلا خوە بینن جھ؟

سەبری سلێڤانه‌یی: سەرکەتنا کوردان د بارەکی دە، کەفیلە کو سەرکەتنێ د گەلەک بارێن دن دە ب دەست بێخن، لەورا مەجبوورم دیسان به‌حسێ ئاوایێن ھەبوونێ بکم! رۆژنامەگەریا کوردی بگرە ژ رۆژنامەیا کوردستان و ھەیا نھا، ھەبوونەکا ھەژماری ھەیە، بەلێ ئەز گومان دکم کو ھەبوونەکا پرەنسیپی و ئەخلاقی ھەبە. پرەنسیپ ب واتەیا مەخسەد ژ ھەبوونا خوە و ئەخلاقی ژی ب واتەیا پاراستنا نرخ و بوھایێن مرۆڤاتی و جڤاکان. جڤاکێ کوردی ھینا نەبوویە خوەدی کولتوور و ناسنامەیەک سەربخوە، کو ژ کولتوور و ناسنامەیێن دن بێ جوداکرن، لەورا ژی رۆژنامەگەری ئان راگەھاندن ب تەنێ نکارە چارەسەریان پێشکێش بکە. دکارە ھەیا رادەیەکێ ئالیکاریێ بکە، بەلێ داوی کو ئەو ژی ببە ھێزەک وەک ھێزێن دن. گەلۆ ما راگەھاندنا کوردی بوویە ھێزەکا کاریگەر د ناڤا جڤاک و سیاسەتێ دە؟ ئەڤ پرس گەرەکە ب جدی بێ خوەندن، دووری ھەڤسۆزی و تاگریێ. دەربارێ شیارکرنا جڤاکێ، ئەو ژی نەبوویە خەم، ئەرک ئان بەرپرسیاری ژ بۆ راگەھاندنێ. ھندەک ھەولدانێن بچووک ھەنە، بەلێ تێرا ناکن ژ بەر کو پرسا کوردان یەکە ژ پرسێن ھەری مەزن د مەیدانا ناڤنەتەوەیی و ھەرێمی دە.

 ئاڤێستاکورد: ھەلبەستڤان و رۆمانڤیسێ کو مامۆستا سەبری وان نێزیکی دلێ خوە دبینە و دبێژێ ئەڤ مافێ پێنووسێ ددنێ گەلۆ کی نە؟ و چما ئەڤ کەس؟

 سەبری سلێڤانه‌یی: ئەز نکارم به‌حسێ چو دبستان ئان رێبازان بکم، بەلێ ھندەک ھەولدانێن کەساتی د بارێ ھەلبەست و رۆمانێ دە ھەنە بوونە جیێ رێزگرتنێ. ھەر بەرھەمەکێ کو بێ نڤیسین، کەدەکا ھەلالە، دەربرینێ ژ خەون و خوەستەکێن خوەدیێ –ا وێ دکە، لەورا ژی مالا وان ئاڤا. پرسا نرخاندنێ ئەڤ بێھتر گرێدایی تەیۆری و مێتۆدێن رەخنەیێ نە، بەلێ مە ئەو ژی تونەیە. ئەز ژ ھەموویان ھەز دکم و بەردەوام بەرھەمێن وانێن بەردەست دخوینم، بەلێ د ھەلبەستێ دە، ئەھمەدێ ھوسەینی و تەنگەزارێ مارینی  دکارن بالا من بکشینن – نە تەنێ ئەو ھەردو بەلێ نکارم گەلەک ناڤان ببێژم-، د چیرۆکێ ژی دە نزار م. سەید، سالھ خازی و ئیسمایل ھاجانی، بەلێ د رۆمانێ دە ئەز نکارم چو ناڤان ئاشکرا بکم ژ بەر کو ھینا زوویە. مەسەلە نە ناڤن ژ بەر کو گەلەک ناڤ ھەنە، بەلێ پرس ژ ناڤ و ناسناڤان دەرباسی بەرھەم و ئەزموونێ دبە، دەرباسی پرەنسیپ و بوھایێن نڤیسکاریێ دبە.

ئاڤێستاکورد: وەک رۆمانڤیسەکی کورد، جەنابێ وە فەلسەفا ئەڤین و ھەزکرنێ د ناڤا جوانێن نھا دە چاوا دبینە؟ دڤێ جوان چاوا نێزیکی ڤێ جیھانێ ببن؟

سەبری سلێڤانه‌یی: تو به‌حسێ تشتەک گەلەک نەواز دکی. ئەڤین پرسەک گرێدایی روھێ مرۆڤانە، چو پێوەندی ب ناسنامە و کاودانان ڤە نینە. ئەڤینا روھێ تونەیە، ئەڤینا دەروونێ تونەیە، ئەڤینا ھزرێ تونەیە، لێ ھندەک جاران ئەڤینا جەسەد و داگیرکرنا جەسەدان ھەیە، ئەڤ تێرکرنا ھەز و ڤیانێن کەساتی نە، مخابن جوانێن کورد ب وی ئاوایی سەرەدەریێ ب ئەڤینێ رە دکن. ھەیا ئەڤینا وەلات ژی بوویە ئەڤینەکە جەسەدی، ئەڤ نمزترین ئاستە کو جوان پێ رە موژوول دبە. پرێن کو ئەز دناڤا جوانان دە دبینم، ھەموو ژی دگه‌هـن ھەڤ بەلێ پرێن نزمن ناگیھن ئاستا دلینیێ، ژ ناڤکێ دەرباس نابن. ئەز مرۆڤان ب ئاڤاھیەک بلند دشوبھینم، کو ژ چار ئەتاژان پێک تێ: نمز (جەسەد)، ناڤین (ھەست و دل)، بلند (ھزر و ئەقل) وا ھەری بلند (روھ)، لەورا ژی پرانیا جوانان ھینا د ئەتاژا یەکەمین دە نە.

ئاڤێستاکورد: جەنابێ وە دکارە دەربارێ کار و خەباتێن خوەێن د وارێ نڤیسندنێ دە ب خوەندەڤانان رە پارڤە بکە، گەلۆ بەرھەمنە نوو د رێ دە ھەنە؟

 سەبری سلێڤانه‌یی: ئەڤ دو سالن ئەز مژوولی بەرھەمەک نوو مە دەربارێ ئەقلێ کوردی. داوی کو من نڤیسکار مھەمەد ئالجابری خوەند، پاشی نڤیسکار جۆرج تەرابیشی، کو ھەردوویان کەدەک مەزن د بارێ ئەقلێ ئەرەبی دە پێشکێش کرنە، ھندەک پرسیارێن گرینگ دەربارێ ئەقلێ کوردی ل بال من چێبوون، کا خوە ل سەر چ ئاڤا دکە، ھێزا خوە ژ کور وەردگرە و گەلەک پرسێن دن. ئەڤ بەرھەم وێ خوەندن و ھەولدانەک ئارکۆلۆژی و ژینالۆژی بە ژ بۆ ئەقلێ کوردی و دوور نینە ھینا ب من رە دۆم بکە. ژ بلی وێ، پرۆژێ رۆمانەک نوو ھەیە، ئەو ژی سورپریزە ئەز ناخوازم چو داخویانیان بدم ھەیا کو ب داوی بێ. وەکی دن، نڤیسارێن جودا جودا دەربارێ پرسێن ھزری و فەلسەفی پێشکێشی خوەندەڤانێن ھێژا دکم.

 ئاڤێستاکورد: گۆتنا داوی؟

سەبری سلێڤانه‌یی: من باوەری ب چو داویان نینە لەورا ژی نە چو جاری ئەز به‌حس دکم نە ژی خوە نێزیک دکم.

ئاڤێستاکورد: گەلەک سپاس ژبۆ کو وە وەختێ خوە دا مە.

سه‌بری سلێڤانه‌یی: سپاس ژ بۆ وە.

---------------------------------------------------------------------------------

بۆ خواندنا دیدارێ ب کوردییا لاتینی ژ که‌ره‌ما خوه‌ سه‌ره‌دانا مالپه‌رێ ئاڤیستاکورد بکه‌:

https://avestakurd.net/news_detail.php?id=14674

......................................................................................................

رۆماننڤیس سەبری سلێڤانه‌یی ل سالا ١٩٧٢ ل باژارێ زاخۆ ھاتیە دنیایێ. مامۆستایێ زمانێ ئەرەبی و زانستێن جڤاکییە. نھا خواندەکارێ کۆلیژا یاسا و رامیاری یە، بەشێ پەیوەندییێن ناڤدەولەتی ل زانکۆیا نەورۆز. بەرھەمێن ویێن چاپکری ئەڤن:

١.  ئاڤامەزن – کێلیکا کو ماسیێن خوە تی دھێلە – رۆمان ٢٠٠٤

٢.  بیست سال و ئێڤارەک – رۆمان ٢٠٠٥

٣.  دەھ خەون – ھەلبەست ٢٠٠٦

٤.  مەریەما – رۆمان ٢٠٠٧

٥.  پایزا پەیڤان – خوەندنێن ھزری و فەلسەفی- ٢٠٠٨

٦.  سیفرا سلیڤی – لێگەریان ل نیڤا دن – رۆمان ٢٠١٠

٧.  ژ دەستپێکێ ھەیا دەستپێکێ- خوەندنێن رەخنەیی ٢٠١٠

٨.  مەریەما – چاپا ئنگلیزی ٢٠١٠ ( وەک پرتووکەک مەنھەجی ل کۆلیژا دوھۆک و زاخۆێن ئەدەبیاتێ تێنە خوەندن)

٩.  مەریەما – چاپا لاتینی ژ ئالیێ وەشانخانا لیس ٢٠١٠