ئه‌رک یان ماف؟
22/03/2011 03:09
ئه‌رک یان ماف؟
سه‌بری سلێڤانه‌یی
ب هزرا من هلبژارتن و ده‌نگدان دوو تێگه‌هێن ژ هه‌ڤدوو جودا نه. هه‌ردوو مافن، نه‌کو ئه‌رکن. هه‌رکه‌س ل گۆر یاسا و زاگۆنان، ل گۆر مه‌رجێن لهه‌ڤهاتی، دکارت پراکتیزا وان بکت، به‌لێ ب درێژییا دیرۆکێ ملله‌تێ کورد ژ وی مافێ ساده و ڕه‌وا بێبه‌هر بوویه. نها، داوی سه‌رهلدانا ئادارێ ل سالا 1991ێ، ئێدی هه‌رکه‌سێ ل هه‌رێما کوردستانێ ئاکنجی و ل گۆر ته‌مه‌نێ قانوونی، ماف هه‌یه به‌شداری هلبژارتنان ببت و ده‌نگێ خوه بدت. هلبژارتن پرسه‌کا رێژه‌داره، چو جار نه‌بوویه به‌ردار و ئه‌بسه‌لووت، رێژه‌یا که‌سێن به‌شدار ژ جهه‌کێ بۆ جهه‌کێ دی جودا یه و ئه‌ڤه دیارده‌یه‌ک سازه. به‌لێ ده‌نگدان ب خوه پرسه‌کا جودا یه، ل گه‌له‌ک جهان ده‌نگدان دیارده‌یه‌ک سازه، ل گۆر هنده‌ک بنه‌ما و پرنسیپان دهێته ئه‌نجامدان. غایه‌تا سه‌ره‌کی ژ ده‌نگدانێ چاکسازی یه، گوهۆرین یان په‌سه‌نده، نه‌کو توندی و تێکدانه چونکی هنده‌ک ئالاڤێن دی بۆ وێ جه‌ندێ هه‌نه. ده‌نگدان نه ژبۆ تۆلڤه‌کرنێ یان هه‌رفاندنێ یه، نه ژبۆ سافیکرنا حیسابێ یه دگه‌ل که‌سه‌ک یان لایه‌نه‌ک تایبه‌ت، به‌لێ ئینسیاتیڤ و ئالته‌رناتیڤه بۆ پتر کار و خه‌باتێ، بۆ گوهۆرین و بزاڤێ، بۆ پارازتنا ده‌ستکه‌ڤتان. به‌لێ تۆ بێژی ده‌نگدان ل ناڤا جڤاکێ کوردی، ته‌نانه‌ت ل ناڤ ناڤه‌ندا ئه‌نته‌لکتوێل، وه‌سان بت؟ بۆ نموونه، ده‌نگدان ل ناڤا نڤیسکارێن کورد، کو سوبا ژڤانێ به‌ستنا کۆنفرانسێ وێ یه. هه‌ر ئه‌ندامه‌کێ ڤێ سازییێ ماف هه‌یه ده‌نگێ خوه بدت یان نه‌دت، هه‌رئه‌ندامه‌ک دکارت ده‌نگێ خوه بدت و دکارت ژی نه‌دت، ئه‌و ل سه‌ر هزر و بیرێن که‌ساتی و کاودانان دمینت. ئه‌ڤه هه‌می ته‌یۆری یه و مه‌خسه‌د ژ ڤێ نڤیسارێ ته‌یۆری نینه، به‌لێ مه‌خسه‌د ئه‌وه کا ده‌نگدان ب خوه چو واته و گرنگییا خوه، رۆل و بانۆدرا خوه د ڤێ هه‌یامێ ده هه‌یه؟ ئێکه‌تییا نڤیسکارێن کورد تایێ دهۆکێ، ته‌ک له‌قه ل کوردستانێ کو ب ئاوایه‌کێ به‌رده‌وام هه‌بوونا خوه یا راسته‌قینه سه‌لماندی و شیایه ناڤ و دیرۆکه‌کا ماقوول بۆ خوه و ئه‌ندامێن خوه چێبکت. ژبلی هنده‌ک کار، بزاڤ و چالاکییێن ساکار وه‌ک گێرانا کۆڕ و سه‌میناران، سه‌ره‌دان و پێکگوهۆرینا دیلیگاسیۆنان، پرۆژێ چاپکرن و وه‌شانا پرتووکێن ئه‌ندام و نه ئه‌ندامان( هه‌ژی گۆتنێ یه کو به‌رهه‌مێ گه‌له‌ک که‌سێن نه ئه‌ندام ژی هاتینه چاپکرن و وه‌شاندن)، وه‌کی دی ڤێ سازییێ شیایه باوه‌ری و تایبه‌تمه‌ندییه‌کێ بدت ئه‌ندامێن خوه سه‌رانسه‌ر ده‌ڤه‌رێ، کو بوویه جهێ ئێره‌هی و خوه‌زیکێن گه‌له‌ک که‌سێن دی ژ ده‌ڤه‌رێن دی. گرنگ نینه کیژان ئه‌ندام بهێته هلبژارتن یان نه، ئه‌و پرسه‌ک که‌ساتی یه، هه‌ر ئه‌ندامه‌ک دکارت ده‌ستێ خوه ده‌ینت سه‌ر وژدانا خوه و ده‌نگێ خوه بدت. به‌لێ گه‌له‌ک گرنگه کو هه‌ر ئه‌ندامه‌ک هه‌ست ب به‌رپرسییا خوه یا ئه‌خلاقی و دیرۆکی د ده‌رهه‌ق ناڤ و دیرۆکا ڤێ سازییێ ده بکت، به‌رده‌وام هه‌ول بدت وێ بپارێزت و ب کار و داهێنانێن خوه به‌شداری پرۆسه‌سا به‌رهه‌مدانا ئه‌پستمۆلۆژی ببت. ئێکه‌تییا نڤیسه‌رێن کورد ئینسیاتیڤه‌کا هه‌ری خورته ل ده‌ڤه‌رێ، گه‌ره‌که هه‌ر نڤیسکاره‌ک ب پرس و پرسیارێن خوه، ب ره‌خنه و پرۆژێن خوه، ب ڤیان و ئیرادا خوه، ب به‌رهه‌م و دیرۆکا خوه، ب قه‌له‌م و په‌یاما خوه به‌شداری پارازتنا وێ ببت، دا کو ئاستێ چاند و ئه‌ده‌بیاتێ بلندتر ببت. پارازتنا ڤێ سازییێ ل دهۆکێ نه ب تنێ ئه‌رکێ ئه‌ندامێن وێ یه، به‌لێ ئه‌رکه‌کێ ئه‌خلاقی یه ل سه‌ر ته‌ڤایا نڤیسکارێن کورد ل هه‌ر جهه‌کێ. ئه‌ز وه‌ک رۆماننڤیسه‌ک، هه‌تا نها من هه‌فت پرتووکێن چاپکری هه‌نه (رۆمان، هزر و ره‌خنه، بۆ زانین سێ ژ وان پرتووکان ژ ئالێ ئێکه‌تییا نڤیسه‌ران ڤه هاتینه چاپکرن) هێژ نه بوومه ئه‌ندامێ ڤێ سازییێ، به‌لێ دگه‌ل هندێ هه‌ڤبیر، هه‌ڤزمان و دۆستێ ته‌ڤایا ئه‌ندامێن وێ مه و بێ ئاوارته. د ڤان چار سالان ده، من گه‌له‌ک تێبینی و ره‌خنه ل سه‌ر کار و بزاڤێن وێ هه‌نه، به‌لێ ته‌ڤایا تێبنی و ره‌خنه‌یان ژبۆ پارازتنا وێ، پارازتنا که‌د و به‌رهه‌مێ ئه‌ندام و نه ئه‌ندامان، پارازتنا بوهایێ په‌یڤا کوردی د ڤێ قووناغێ ده. هه‌روه‌سان گه‌له‌ک هه‌ڤالێن دی کو هێژ نه بوونه ئه‌ندام، ژ هه‌رچار پارچێن کوردستانێ، ب قه‌له‌م و په‌یامێن خوه هه‌ول ددن به‌شداری پارازتنا ڤێ سازییێ و ده‌ستکه‌ڤتێن وێ ببن ژبه‌رکو خوه تێده دبینن. گه‌ره‌که ئه‌م هه‌موو، ئه‌ندام و نه ئه‌ندام، به‌رده‌وام هه‌ولبدن هه‌ڤدوو بپارێزن ئه‌و ژی نه ب رێکا مه‌دح و سه‌نایان، به‌لێ ب رێکا ره‌خنه، پێشنیاز، پلان و پرۆژه‌یێن نوو ژبه‌رکو رێک دوور و درێژه. ل دوماهیکێ، ئه‌ز داخوازا کۆنفرانسه‌کێ هه‌ژی بۆ ته‌ڤایا ئه‌ندامان دخوازم و هێڤیدارم کو روحا لێبۆرینێ و هه‌ڤبوونێ ژبیرنه‌کن. ئێکه‌تییا نڤیسه‌رێن کورد ژی وه‌ک هه‌ر سازییه‌کا دی، که‌د و به‌رهه‌مێ خوینا شه‌هیدانه، به‌رژه‌وه‌ندا ته‌ڤاهی ژی مه‌زنتره ژ به‌رژه‌وه‌ندا که‌ساتی و به‌رته‌نگ، تۆ وه‌ک ئه‌ندام ده‌نگێ خوه بدی کێ، ئه‌و مافێ ته یه، به‌لێ پارازتنا ئێکه‌تییا نڤیسه‌رێن کورد و ده‌ستکه‌ڤتێن وێ هه‌تا ئه‌ڤرۆ، ئه‌رک و به‌رپرسیارییا ته یه. پیرۆزه کۆنفرانسێ شه‌شێ و هێژ نها دبێژم نه‌قش ل کۆنفرانسێ هه‌فتێ.
