دیدار دگه‌ل رۆژنامه‌یا کوردستانێ نوێ ده‌ربارێ ژیان، رۆمان و ره‌خنه
09/03/2011 01:32
ئه‌گه‌ر به‌حسه‌ك ژ زاروكينيا خوه بكی ئاياژ زاروكنيێ ڤه ته‌هه‌ست پێ دكر كو هه‌سته‌كی جياواز ژ هه‌ڤالێن ته دگه‌ل ته‌يه؟
خوه‌ش پرسياره كاژين. زارۆكييا مرۆڤى ب تايبه‌ت شه‌ش سالێن ده‌ستپێكێ وه‌كى به‌رێ بنياتێ نه بۆ كه‌ساتييێ، كه‌ساتى ب خوه ژى وه‌ك ستره‌كتوور سيسته‌مه‌كه ژ خاسييه‌تان. ته راستى بڤێت، ده‌مێ ئه‌ز زارۆك من هه‌ست دكر كو زه‌مين ژبۆ خاترا من دزڤرت و رۆژ ژى سه‌خمه‌راتى من دهه‌لت! سه‌يره مانه‌وه‌يه؟ به‌لێ هه‌سته و هه‌سته‌كێ پرى به‌رائه‌ت و هێڤيخوازى بوو. چما ئه‌و هه‌ست ل جه‌م من په‌يدا ببوو؟ ئه‌ز ژى نزانم، دبت چونكى من گه‌له‌ك هزر د خوه‌زايێ (سرۆشت) ده دكر.پاشى من پرسياره‌ك ژخوه كر: چ پێدڤييه مرۆڤ بكت دا كو زه‌مين به‌رده‌وام بزڤرت و رۆژ ژى بهه‌لت؟ به‌رسڤ ئه‌وه كو مرۆڤ كاره‌كێ قه‌نج بكت و بكێر مرۆڤاتييێ و خوه‌زايێ بهێت. ده‌مه هه‌ركه‌س ژ مه پرسيارێ ژخوه بكت و ببێژت چه‌ند كارێن قه‌نج د ژيانا خوه ده كرنه؟ كارێن قه‌نج بێ زانين په‌يدا نابن و زانينا هه‌رى مه‌زن ب قه‌له‌مى ڤه گرێداييه له‌ورا ژى خوه‌دايێ ميهره‌بان ب قه‌له‌مى سووند خوارييه. قه‌له‌م مرۆڤى شه‌رمزار ناكت كاژين! به‌لێ ب مه‌رج كو مرۆڤ حه‌قێ وى بدتێ. له‌ورا من قه‌له‌م گرت و وى ژى ئه‌ز گرتم، ژ هينگێ وه‌ره ئه‌م بوونه دوو هه‌ڤال و هه‌ڤدوو دپارێزن. به‌رى ئه‌ز بچم خواندنگه‌ها سه‌ره‌تايى من دنڤيسى... نه ب قه‌له‌مى به‌لێ وه‌ك خه‌ونێن شه‌ڤان دهێته بيرامن، من ب تلێن خوه دنڤيسى ب تايبه‌ت د ناڤا نڤينان ده، من ل چاڤێن خوه دنقاندن و ب تلێن خوه ڤالاهى دخه‌ملاند، يان دله‌وتاند، گرنگ ئه‌وه من هه‌ولددا يا سه‌رێ خوه و ده‌روونا خوه ده‌رببرم. من تشته‌ك ژ ناڤ و پيتان نه‌دزانى، به‌لێ من نه‌دكارى به‌رهنگارييا حه‌ز و مه‌ره‌قا خوه بكم ، تو نابێژى هه‌ولدانه‌ك سه‌ره‌تايى بوو به‌لێ من نه‌دزانى. نها كورێ من "كاسايى" بێقام ژ قه‌له‌مى حه‌ز دكت، ته‌مه‌نێ وى هێژ نه‌بوويه سێ سال و رۆژانه قه‌له‌مى و كاغه‌زێ ژ مه دخوازت! دبت هنده‌ك كه‌س هزربكن كو ئه‌ڤه ويراسه‌ته يان باندۆره، به‌لێ ئه‌ز ب خوه دبێژم پرس ژ وێ چه‌ندێ مه‌زنتره، پرس ب سه‌ده‌م و غايه‌تێ ژ هه‌بوونا مرۆڤى ڤه گرێداييه. ئه‌و ژى وه‌ك هنده‌ك پرسێن دى يه، هێژ ل به‌رسڤان دگه‌رن.
ده‌ستپێكاته بوخواندنێ ته په‌رتوكێن كي خواندينه كی كاريگه‌ر و هاريكارێ ته‌بويه؟
خواندنا من ژى وه‌ك گه‌له‌ك نڤيسكارێن هێژا ب زمانێ سه‌رده‌ستان بوو، مه‌به‌ستا من زمانێ خواندنگه‌هێ، زمانێ عه‌ره‌بى. له‌ورا ژى، هه‌ولدانێن ده‌ستپێكێ ب وى زمانى بوون. يه‌كه‌مين ئێستگه‌ه ژ سه‌فه‌را نڤيسكارييا من هه‌لبه‌ست بوو، من هه‌لبه‌ستا كلاسيك و يا ئازاد هه‌ردوو دخواندن، پاشى من چيرۆك و رۆمان خواندن، رۆمانێن عه‌ره‌بى، ئه‌ورۆپى و ئه‌مه‌ريكا لاتينى. ئه‌ز ب هه‌لبه‌ستا جزيرى داخبار ببووم، هه‌روه‌سا يا خانى ژى. پاشى هنده‌ك ئه‌زموونێن دى ژ ئه‌ورۆپا وه‌ك ئارته‌ر ريمباود و ئيزيدۆر دۆكاس (لۆته‌ريامۆن) و لوركا، ب زمان و فانتازييا خوه، كه‌تن د سه‌رێ من ده. ب سانه‌هى يه تشته‌ك بكه‌ڤيت د دلێ مرۆڤى ده، به‌لێ ب سانه‌هى نينه بكه‌ڤيت د سه‌رێ مرۆڤى ده. پشتى وان، هێز و ڤيانه‌كا جدى د ناڤ من ده به‌رێ من دانه پرسێن هزرى و فه‌لسه‌فى، له‌ورا من فه‌لسه‌فه و به‌رهه‌مێن هزرى و ره‌خنه‌يى خواندن، هه‌روه‌سا رۆمان و نڤيسارێن كو ب رۆمانێ ڤه گرێدايى. ئه‌ز ب خوه به‌رده‌وام دخوينم، ل ئه‌ورۆپا هنده‌ك رۆژان من هه‌تا هه‌فت سه‌عه‌تان دخواند، به‌لێ نها ل كوردستانێ ئه‌وقاس ده‌م نينه، خواندن ژى وه‌ك نه‌بوويه كولتوور و ديارده. نڤيسكارى كانيكه و خواندن زايينه، بێ خواندن دوور نينه ئه‌و كانى چك ببت.
سه‌بری سليڤانه‌یی چه‌وا ژيايه و چه‌وا دژيت؟
دياره ژيان يان مرن نه گرنگه، به‌لێ يا گرنگ ئه‌وه چاوان مرۆڤ دژيت؟ رۆژانه گه‌له‌ك كه‌س دژين و دمرن، به‌لێ چاوان؟ ئه‌و ل سه‌ر ئاستێ تێگه‌هشتنا مرۆڤى بۆ ژيانێ و مرنێ دمينت. د ناڤا جڤاكێ كوردى ده، هه‌تا نها تێگه‌هێ ژيان و مرنێ ب مه‌سه‌لا فيزيكى ڤه گرێداييه، واته نه‌بوويه پرسه‌كا فه‌لسه‌فى، روحى و پسيكۆلۆژى. مرن و زينديبوون دوو پرسێن ئه‌زه‌لى نه، ب ماهييه‌ت و فانكسيۆنا خوه ڤه پابه‌ندن و دياره كو هه‌ر مرۆڤه‌كێ فانكسيۆنه‌ك ژ هه‌بوونا خوه هه‌يه، گه‌ره‌كه ئه‌و ب خوه وێ پرسيارێ ژ خوه بكت. ئه‌ز ب جدى ل سه‌ر وێ پرسيارێ رادوه‌ستم و به‌رده‌وام هه‌ولددم تێبگه‌هم. لێ، رۆژانه پرسێن نوو ده‌ربارێ ڤێ ژيانێ ل جه‌م من په‌يدادبن. ئه‌ز هه‌ولددم هه‌ر كێليكه‌ك ژ ته‌مه‌نێ من ژياندار، واته‌دار و زيندى بت. پرسيار و لێگه‌ريان ل په‌ى راستييان كه‌فيلن كو به‌رێ مرۆڤى بدن رێكا راست. مرۆڤ بۆچى هاتييه ڤێ ژيانێ، بۆچى دژيت و چاوان دژيت؟ به‌رسڤێن سابت نينن، له‌ورا ژى پرسيار به‌رده‌وام دبن و هه‌ر جار ب ئاوايه‌كێ. ئه‌ز ل جه و ده‌مێن جودا جودا ژيام، جه و ده‌مێ سه‌رده‌ستان، كو ژ سالا 1972 هه‌تا 1991 ێ، پاشى جه و ده‌مێ غوربه‌تێ ژ 1993 هه‌تا 2006 ێ، نها ژى جه و ده‌مێ تايبه‌ت ل كوردستانێ ژ سالا 2006 هه‌تا نها. ل هه‌مى جه و ده‌مان من هه‌ولدايه ئه‌ز (ئه‌ز) ب خوه بم، خوه‌دان هه‌لويستێ مرۆڤانه بم چونكى شانازييێ ب مرۆڤبوونا خوه دبم. مرۆڤايه‌تى د سه‌ر هه‌رتشته‌كى ره يه. كه‌سێ رۆماننڤيس، يان د غه‌ريييێ ده دژيت، يان ژى غه‌ريبي د وى ده دژيت. ئه‌م كورد غه‌ريب دهێن، غه‌ريب دچن، غه‌ريب دژين و غه‌ريب دمرن. د بوارێ كه‌سايه‌تى ده، ژبلى غه‌ريبييێ، وه‌كى دى ئه‌ز دناڤ په‌رتووكان ده ژيايمه و هه‌تا نها ژى، بێ په‌رتووك نكارم ژيانێ به‌رده‌وام بكم، هه‌بوون و ماهييه‌تا من ب په‌رتووكان ڤه هاتييه گرێدان. كا چاوان وه‌لات، يار، زارۆك، هه‌بوون و ژيان دبن په‌رتووك، ئه‌ها وه‌سا په‌رتووك ژى دكارت ببن ئه‌و.
*ل چ ده‌مه‌كی بو يه‌كه‌م جار وه‌حي بوته هات كو تو ڤی كاري بكه‌ی و ته ده‌ست ب نڤيسينێ كر؟
تۆ بێژى مه‌سه‌له وه‌حى بت؟ ئه‌ز دبێژم تشته‌ك هه‌روه د ژيانێ ده نينه، مرۆڤ ژ قاستا ناهێته ڤێ ژيانێ و ژ قاستا ژى نامرت، دڤێت بۆ كاره‌كێ هاتبت و هه‌ر مرۆڤه‌ك باشتر دزانت، يان گه‌ره‌كه بزانت، كا ئه‌و ژبۆچى هاتييه؟! ل ده‌ستپێكێ من دخواند، به‌هرا پتر رۆمان و هه‌لبه‌ست، ئه‌ز ب ئه‌ده‌بياتا كلاسيك داخبار ببووم ب تايبه‌ت جزيرى و خانى، پاشى ئه‌ز ب رۆمانا عه‌ره‌بى و ئه‌ورۆپى داخباربووم، هه‌تا سالا 1998ێ من ده‌را خوه نه‌دديت ئه‌ز به‌حسێ خوه و رۆمانێ بكم ژبه‌ركو رۆمان ب سه‌همه، گه‌له‌كا ب سه‌همه. به‌لێ پشتى خواندنێن جدى و پێداچوونێن درێژ، رۆمانێ پێشوازى ل من كر و ژ هينگێ وه‌ره ئه‌ز دناڤ ده، يان باشتره ببێژم دگه‌ل وێ، دژيم. لێ، هه‌گه‌ر نڤيسكارى وه‌حى يان ئيلهام بت، دياره مه‌به‌ست ژ وێ گۆتنا ته غه‌يبى يان لاهۆتى نينه، به‌لێ دبت مه‌به‌ست كه‌ونى، خوه‌زايى و ميتافيزيكى بت، هه‌روه‌سا مه‌به‌ست ب هه‌بوونگه‌رييێ ڤه گرێدايى بت. هه‌بوون ئاراسته‌يان چێدكت و ئاراسته ژى هه‌بوونان پێشكێش دكن. دياره هه‌بوونا من په‌يوه‌ندى د گه‌ل ئاراستێن من (قه‌له‌م، هزر و نڤيسكاری) ڤه هه‌يه ژبه‌ركو هه‌ردوو هه‌ڤدوو ته‌مام بكن، بوها و واته‌يێ ددن هه‌ڤ.
*پێكهاتا رومانێ چه‌وايه وكورتي يه‌كي لسه‌ر روماناته چه‌وا دنڤيسي زێده‌تر ج بابه‌تان دگرته به‌رخوه و رومانا فه‌لسه‌في چه‌وايه ؟
رۆمان وه‌ك ته‌يورى نێزيك هزاران سالان كه‌ڤنه و وه‌ك پراكتيك ژى سێسه‌د سالان، به‌لێ دناڤ مه كوردان ده ته‌مه‌نێ وێ هێژ نه‌بوويه سه‌د سال ئه‌و ژى هه‌گه‌ر ئه‌م ده‌ستپێكا وێ بۆ عه‌ره‌بێ شه‌مۆ و ئه‌حمه‌د موختار جاف ڤه‌گه‌رينن. ل ده‌ڤه‌را به‌هدينان هێژ نه‌بوويه سێده‌ه سال. هه‌تا نها بيست و چار جۆرێن رۆمانێ هه‌نه، به‌لێ پرانييا رۆمانێن كو ل ده‌ڤه‌را مه دهێنه نڤيسين رۆمانێن كه‌ساتى نه، هه‌ژماره‌كا كێم ژى ديرۆكى نه، ئه‌و ب ره‌وش و ئه‌زموونا رۆمانێ و رۆماننڤيسى ڤه گرێداييه. رۆمان هونه‌ره، پيشه‌سازى يه، زانست و ئه‌قله، هه‌بوون و موراله، ئه‌ندازيارى يه، زانين و هشمه‌ندى يه، ب ته‌كنيكێن خوه يێن جودا جودا و ب ستره‌كتۆرا خوه يا كو رۆژانه دهێته گوهۆرين، ب زمان و فانتازييا خوه و يا رۆماننڤيسى، دكارت ببت جيهانه‌ك سه‌ربخوه بۆ هه‌بوونێ... هه‌بوونا هه‌ر پێكهاته‌يه‌كێ ب تايبه‌ت مرۆڤى. رۆمانێن من ب خوه پتر ل سه‌ر مرۆڤى (تاكه‌كه‌سى) نه. مرۆڤ د هه‌ر ده‌ور و زه‌مانه‌كێ ده هێژايه كو ديرۆك و هه‌بوونا وى بهێته پارازتن و زيندى ببت و رۆمان ب خوه پارازتنه. وى مرۆڤى نه ب تنێ ديرۆك هه‌يه، به‌لێ هزر و فه‌لسه‌فه ژى هه‌يه، خوه‌شى و نه‌خوه‌شى هه‌نه، خه‌ون و خوه‌زيك هه‌نه، ده‌رد و تراژيدى هه‌يه، هه‌روه‌سا داستان ژى هه‌يه به‌لێ كى دخوينت، كى دبهيست، كێ هاى ژێ هه‌يه؟ له‌ورا ژى ئه‌ز ب خوه گه‌له‌ك گرنگييێ ددم تاكه‌كه‌سى، كو هنده‌ك جاران ئه‌و ب خوه د رۆمانێن من ده ده‌ربرينێ ژ خوه و هه‌بوونا خوه، ژ پرس و پرسگرێكێن خوه، بكت. فه‌لسه‌فه ئه‌و نينه تۆ هنده‌ك زاراڤان يان ناڤێن هنده‌ك فيلۆسۆفان بكاربهينى، نه‌خێر. به‌لێ هه‌ولدانا به‌زاندنا سينۆرێن ترس و بێده‌نگييێ يه، هه‌ولدانا بزاڤێ هه‌تا كو تۆ بگه‌هى كووراتيێن ده‌روونا مرۆڤان، هه‌ولدانا نێزيكبوون ژ راستييێ يه، هه‌ولدانا زه‌فتكرنا كێليكا ده‌مى و كفشكرنا سر و لوغزێن هه‌بوونێ يه، هه‌ولدانا ڤه‌كرنا كود و گرێكێن داخستى نه ل پشت په‌ردێن ڤه‌هسان و بێده‌نگييێ. دبت ئه‌ڤه ژى نه فه‌لسه‌فه بت، به‌لێ به‌لكى نێزيكبوونه ژ سينۆرێن جيهانه‌كا زيندى كو بێهنا فه‌لسه‌فێ ژێ دچت، فه‌لسه‌فه نه ب واته‌يا ئه‌كاديميك، به‌لێ ب واته‌يا تێگه‌هشتن و نێزيكبوون ژ راستييێ. من هه‌ولدايه د هه‌مى رۆمانێن خوه ده، كو هه‌تا نها چار رۆمانن، پرسا فه‌لسه‌فى و ده‌روونى ل جه‌م مرۆڤێ كورد بئازرينم. ئه‌م دكارن ب پرسپكتيڤێ فه‌لسه‌فى و ده‌روونى نێزيكى گه‌له‌ك پرسان ببن كو ته‌ڤايا وان زيندى نه. هه‌ر هه‌بوونه‌كێ فه‌لسه‌فه‌يه‌ك هه‌يه، هه‌ر فه‌لسه‌فه‌يه‌كێ پێدڤى ب ده‌ربرين و خوه‌گۆتنێ هه‌يه، رۆمان دكارت ئيحتيوائا ته‌ڤان بكت، له‌ورا ئه‌ز گرنگييێ ددم فه‌لسه‌فێ د نڤيسينا رۆمانێ دا. بۆ نموونه هنده‌ك نڤيسكار دبێژن: فه‌لسه‌فه د رۆمانا "مريه‌ما" و "بيست سال و ئێڤاره‌ك" ده هه‌تا راده‌يه‌كێ ئه‌پستراكته ژبه‌ر كو زمانێ وێ پره ژ كود و گرێكان، به‌لێ فه‌لسه‌فه د رۆمانا "سيفرا سليڤى" ده فه‌لسه‌فه‌يه‌كا ساده يه، ساده ب تێگه‌هێ زمانێ زيندى، بێ زاراڤ و مژدارى، به‌لێ تژى هزر رامان ب زمانه‌كێ ره‌وان و ژياندار ده‌ربارێ پرسێن زيندى.
*ئايا دناڤ جڤاكێ مه‌دا خوينده‌وارێ روماني زێده‌يه يان كيمه يان به‌ره‌ف كێميێ ڤه دچيت؟سه‌ده‌م بو چ ڤه‌دگه‌رن؟
خوه‌ش پرسياره كاژين! جارێ به‌رى ئه‌م به‌حسێ خوانده‌ڤانێ رۆمانێ و كێم و زێده‌هييا وێ بكن، يا باش ئه‌وه ئه‌م پرسيارێ ده‌ربارێ كێم و زێده‌هييا رۆمانێ ب خوه بكن. رۆمان ب خوه كێمه هه‌ڤالا هێژا، هێژ ب دورستى نه‌هاتييه فێهمكرن و سه‌ره‌ده‌ريكرن، هێژ نه‌بوويه زمان و ديارده د ناڤ جڤاكێ كوردى ده، هێژ نه‌بوويه كولتوور و ره‌وشه‌نبيرى ، نه‌خوه چاوان دێ كارت خوانده‌ڤانان ل دۆر خوه بجڤينت؟! ئه‌ز ناخوازم ببێژم خوانده‌ڤانێ رۆمانێ نينه، ئه‌ز دزانم هه‌يه، به‌لێ ب رێژه‌يه‌كا گه‌له‌ك كێم، هنده‌ك جاران هه‌ژمارا نڤيسكاران پتره ژ هه‌ژمارا خوانده‌ڤانان. ما ئه‌ڤه نه تراژيدى يه؟ ل كوردستانێ هێژ ره‌وشه‌نبيرييا هه‌ژمارێ يه، نه‌كو يا كڤاليتێ يه. وه‌ك من گۆتى رۆمان هزر، فه‌لسه‌فه و مۆراله، به‌لێ مرۆڤێ رۆژهه‌لاتى ب گشتى و يێ كورد ب تايبه‌تى، ديلێ هه‌ست و نه‌ستانه، په‌ياما خوه ل سه‌ر هه‌ستێن خوه ئاڤادكت، نه‌كو ل سه‌ر هزر و فه‌لسه‌فێ. ئه‌ڤه نه گونه‌ها وى مرۆڤى يه، به‌لێ مه‌سه‌له كولتوور و په‌روه‌رده يه ب باوه‌رى و ئينتيمائێ ڤه گرێداييه.
*چ بو رومانێ نه‌هاتي يه كرن و بهيته كرن باشه؟
رۆمانێ پێدڤى ب چو كه‌سه‌كێ نينه، رۆمان تشتان دكت، خوه ل هێڤيا چو كه‌سى ناگرت. ديسان دبێژم مه‌سه‌له په‌روه‌رده و كولتووره... ئه‌ز باوه‌ردكم مه‌به‌ستا من ئاشكه‌را يه.
*تو گه‌نجين ده‌ڤه‌را به‌هدينان چه‌وا دبيني بو نڤيسينا هه‌لبه‌ست و روماني تو پاشه‌روژاوان چه‌وا دبيني ئايه پاشه‌روژه‌كا روهن هه‌يه يان وي كاري نه‌كه‌ن باشتره؟
به‌هرا پتر ژ گه‌نجێن ده‌ڤه‌را به‌هدينان دنڤيسن به‌لێ كێم دخوينن. نڤيسين بوويه ديارده و كولتوور ، به‌لێ هێژ خواندن نه‌بوويه. وه‌كى دى، د بوارێ هه‌لبه‌ست و رۆژنامه‌گه‌رييێ ده، تێرا خوه ب زه‌ڤه‌ر و چالاكن. من باوه‌رى ب هێز و پاشه‌رۆژا وان هه‌يه به‌لێ هه‌گه‌ر ل خوه موكربهێن و پتر بخوينن.
*ب ديتناته سياسه‌ت تيكه‌ل نه‌بي يه دگه‌ل رومان و هه‌لبه‌ستێ ؟
سياسه‌ت، ژبه‌ر كو خه‌له‌ت هاتييه فێهمكرن، نه ب تنێ دگه‌ل رۆمانێ و هه‌لبه‌ستێ تێكه‌ل بوويه، به‌لێ بوويه سيبه‌ره‌ك دگه‌ل هه‌ر مرۆڤه‌كێ. كانێ ئێك كارى بۆ من بێژه كو سياسه‌تێ په‌يوه‌ندى دگه‌ل نه‌بت؟ به‌لێ چ تۆڤ سياسه‌ت و ب كيژان ئاستى؟ هۆكار و باندۆرێن وێ چ نه؟ ئه‌و پرسياره‌كا دى يه.
*ژبلي سياسه‌تي، پاره. تونابيني كو هنده‌ك كه‌س ب پاره تشتي دنڤيسين ئانكو بو پاره‌ي .. ئه‌و سه‌ركه‌فتي نه يان ديارن؟
پاره نكارت هه‌مى تشتى بكت، نڤيسينا راست به‌رى پاره‌يى و پشتى پاره‌يى ژى هه‌يه. بلا كه‌د و ره‌نجا نڤيسكاران نه‌هێته ژبيركرن، به‌لێ ل داوييا داوييێ بلا پاره ببت وه‌سيله‌ت نه‌كو غايه‌ت.
سه‌برى سلێڤانه‌يى ، رۆمانڤيسه
ژ دايكبوويێ 1972 زاخۆ يه
سه‌رنڤيسه‌رێ مالپه‌رێ ئێكه‌تييا نڤيسه‌رێن كه‌رد تايێ دهۆكێ يه.
برێڤه‌به‌رێ نڤيسينگه‌ها دهۆكێ يا ته‌له‌ڤزيۆن و راديۆيا ناليا ( NRT ) يه.
به‌رهه‌مێن چاپكرى:
1- ئاڤامه‌زن – كێليكا كو ماسيێن خوه تێهنى دهێلت. رۆمان 2004
2- بيست سال و ئێڤاره‌ك . رۆمان 2005
3- مريه‌ما – كچه‌ژنه‌ك ژ زه‌مانه‌ك دى. رۆمان 2007
4- ده‌ه خه‌ون ⁄ هه‌لبه‌ست. دگه‌ل هه‌ژماره‌كا هه‌لبه‌ستڤان و نڤيسه‌ران 2008
5- پاييزا په‌يڤان ⁄ خواندنێن هزرى و فه‌لسه‌فى. 2008
6- سيفرا سليڤى ⁄ لێگه‌ريانه‌ك ل قه‌تێ دى. رۆمان 2009
7- ژ ده‌ستپێكێ هه‌تا ده‌ستپێكى. نڤيسارێن هزرى 2010
