مزگین حەسکۆ - ئەلمانیا

بێگومان، رۆمان، ژ پێویستترین ئالاڤێن راگەھاندنا ھشمەندی، دەروونی، فەلسەفی، و ئاڤاکرنا گیانێن ب رێک و پێکن. ھەروھا، ئەو ژ پێدڤیێن جڤاکێ یە… د ئاسۆیێن وێ دە، مرۆڤ دکارت دەست ب فرینەکا ئازاد و ئاقلانە بکت و د ناڤ تاک و چقێن وێ دە، ژ خوە رە ھێلینەکا گەرم  و ئارام ئاڤا بکت. ب واتەیا مالا مرۆڤایەتییێ ژ بۆ بلندکرنا ھەست و نەستێن مرۆڤانە و ئاڤاکرنا مەرجێن وێ یێن نرخبوھا کو دڤێت مرۆڤ دەست ب خوە بکت، کو د ھناڤێ خوە دە، د ھش و رامانێن خوە دە ئازاد بت، مرۆڤ بت.

رۆماننڤیسێ خوەدی هەلویست، دکارت ب ڤەگۆتنا خوە یا ئاکتیڤ، ڤی مەرجی پێک بینت، نە نڤیس ژ بۆ نڤیسێ، لێ ژ بۆ ئاڤاکرنا مرۆڤەکی دورست و پاک، ئەو دکارت ب ھەمی ئالاڤێن خوە پرسان ئاراستەیی خواندەڤان و جڤاکی بکت. ھەلبەت ئەو ل بەندا چو بەرسڤان ژی نامینت… تا رادەیا کو جڤاک و خواندەڤان وی وەکو پەیامبەر بپەژرینن. ما نڤیس نە پەیامە؟ ھێدی، ھێدی کورد ژی دبن خوەدان رۆمان و رۆماننڤیس و ژ وان ژی ھندەک خوەدانێن خامەیێن زیندی ، شارستانی و بەرهەمدار. ژ بۆ گوھەرینەکا بەر ب باوەری و هەلویستێن پاکتر، دورستر، بەر ب رۆناکبیریەکە گەشتر و کوورتر.

ژ رۆماننڤیسێن مە ژی، مامۆستایێ برێز سەبری سلێڤانەیی، کو ژ بلی ھەلبەست و ھندەک لێکۆلینێن ھێژا چەند رۆمان ژی ئافراندنە، ژ وان ژی:

•    ئاڤا مەزن - کێلیکا کو ماسیێن خوە تێهنی دھێلت ٢٠٠٤.

•    بیست سال و ئێڤارەک ٢٠٠٥

•    مریەما ٢٠٠٧.

•    سیفرا سلیڤی ٢٠١٠.

رۆمانا مریەما، ئەزا ژن (مرۆڤ ) بەرب ئێشێن خوە ڤە برم، بەر ب ئاریشەیێن دژوار ڤە کێشام. مریەما – یان ژی کچەژنەک ژ زەمانەکی دی، وەک کو رۆماننڤیسی ب خوە وەھا دایە نیاسین و ب ناڤ کریە . مریەما - یان ژی ئەرخەوانا (گول ھنار) کو د پاییزێ دە نا گەھت ببت ھنار،  یان ژی شکەستنا باسکێن ئاسۆیێ  وەک کو ئەزێ وێ شیرۆڤە و ب ناڤ بکم. مریەما ژ ناڤ و ب شووندە، ھەروھا ب دیتنا من، ئەڤ ناڤ نە ژ بەر خوە ڤە ھاتیە ؛ خوە فەرز نەکریە ل سەر رۆماننڤیس، لێ بەلێ وا دیارە کو ئەوی ئەڤ ناڤ ب پیلان و تەکتیک ھلبژارتیە.  گەلۆ چ تێکلی د ناڤبەرا مریەما سەبری سلێڤانەیی و مریەما دایکا پیرۆز (دایکا حەزرەتێ عیسا) دە ھەیە؟ ئەڤێ پرسیارێ ئەزێ ل ڤر ل قەلەم بدم و ئەجەق خوێنەر دێ د ھش و گیانێ خوە دە وێ ببەرسڤینت!

مریەما د جڤاکا رۆژھلاتێ دە ، تەکەز نە دیاردەیە… نەمازە کو ئەم بزانن کو ھەر سال ھژمارا ژنێن خوەکوژ ویێن تێن کوشتن، بنئاخکرن و تاوانبارکرن ھەر و ھەر زێدە دبە و کێم نابە. ب ھەرحالی ژی، ئەو نە رەوشەکە ئاوارتە و جودایە، ژ مێژ ڤە ، ژ دەما کو ژن ژ تەختێ خوەداوەندیێ ھاتە داخستن ئەو ل راستا پرسگرێکان و چەوساندنان  ھات… سەدەمێن ڤێ تێکچوونێ ژی پرن ، بێھژمارن و ژ وان ژی بێھێزی و بێگونەھیا زارۆکتیێ، سادییا  مێرێن رۆژھلاتی کو ھەر و ھەر نە خوەسەرن، ھەر یەک ئمپراتۆرەکی د ھناڤێ خوە دە  حس دکت، پاشکەتنا جڤاکێ ب خوە، راگەھاندنێن ئۆلییێن  بێ رێک و پێک کو پرانیا مێران وان چەوت و ل گۆر بەرژەوەندیێن خوە شیرۆڤە دکن ، پەریشانی، خنێزی،  لخوەدیدەرنەکەتنا دەستھلاتداری و قەلسیا ژنێ ب خوە و نەزانیا وێ کو پرێ جاران، ژن بخوە سەرێ ھەڤ دنوکلینن ،ھەڤ تاوانبار دکن و دبن داقۆقێن سەرێ رەگەزێ خوە.

مریەما ل سیهـ و شەش سالی ل رابەردوو ڤەدگەرت ، نە کو ڤەدگەرت . ما کەنگی ئێشێن وێ تێن ژبیرکرن؟ لێ ئەو وان خەمێن دژوار ژ نارینێ رە ، ژ ھەڤالەکە دلسۆز رە ڤەدبێژت... "مرنێ دایکا من ژ من ستاند و مەنجۆلێ ژی باڤێ من" ر٢٧.

ھینا سێزدەھ سالی بوو ، گاڤا ژ لایێ بەرازەکی ب رەنگێ مرۆڤان تێتە تەجاوزکرن، و ھێڤیێن وێیێن کەچکانیێ تێنە سەربڕین، خەونێن وێ تێنە سێدارکرن. مریەما د ئۆقیانۆسێن خوینێ دە نوقم دبت ،لێ چو کەسێ دلپاک ل ھاویردۆرێ خوە نابینت، تەڤی فەلەکرەشیا خوە ژی، بێ دەنگ دمینت... ما ھەلبەت کی دێ ل وێ و ل ئێشێن وێ خوەدی دەرکەڤت، کی دێ ھەڤالبەندێ زارۆکان بت و دێ چڤیکەکە سێزدەھ سالی ژ داڤکێن تۆلازان دەرێخت، کی دێ وێ خالخالۆکا تەمەن بچووک ژ تەڤنا پیرھەڤۆکا ژنباڤێ رزگار بکت؟ کی دێ وێ ژ ناڤ پەنج، سحربازی و تۆلازییا کابرایێ نە مرۆڤ رزگار بکت؟

"ئەرێ ، کی رێک دا کابرایێ و ھەموو رێک ل بەر من گرتن، کی ھێز دا وی و ئەز بێ ھێز ھشتم"ر٤٠.

ل ڤێدەرێ، نە ب تنێ مرۆڤێ کەلۆگری ل راستا ئێشێن کەچەکێ دهێت، لێ مخابن ب گریانەکا بێ راوەستان پێرگی شکەستنا ئاست و نۆرمێن مرۆڤاتییێ، تێکچوونا وەلاتەکی، چراندنا پەردەیا کەچینیا وەلاتەکێ کو کەچ و کور ژ نەچاری خوە د ھمبێزێ دە بیانی ھس دکن و د ناڤ باگەرێن ھاڤیبوونێ دە سەمایا مرنێن سەدسالا بیست و یەکێ دکن. "کی بەرسڤان بدە، گاڤا کو بێھنا سەرگوونێ ھەناسەگەھا من تژی دکت، پەردەیا تەنھستانێ دقەتینت، دەردەسەرییا دەمسالێن بێ داو دگەهینە رادەیا بیناھییا دوو چاڤێن قەرمی، ئاسۆیا دەروونێ ڤەدمرینە و ئاگرێ دۆژەھێ تێدە ھل دکە ؟" ر٥٢.

گەلۆ ئەو وەلاتێ کو سەبری سلێڤانەیی وی دنەرخینە، چ وەلاتە و چما ئاسۆیێن زەلال و ڤەکری تێدە نینن، چما شەمالکێن وی ڤەدمرن؟"

"ئەڤ پارچا ئاخێ رزگار بوو، بەلێ ئەڤ پارچا مرۆڤی ھێژ داگیرکری مایە"ر٦٦.

گەلۆ چ تێکلیێن رەوانی د ناڤبەرا رۆماننڤیسێن رۆژھلاتێ دە ھەنە؟ ئەڤە هەگەر ئەم بزانن کو رۆژەکێ و د رۆمانەکە خوە دە؛ رۆماننڤیسا عەرەب  ئەحلام مستەغانمی ژی دبێژت: "وەلات…؟ چاوا مە ئەو (وەلات) ب ناڤ کر، ئەڤێ کو د ھەر گۆرەکە وی دە تاوانەک ھەیە، د ھەر نووچەیەکێ دە،  کەدەرەک ھەیە. وەلات....؟ چ وەلاتە، ئەڤێ کو مە دخوەست ئەم ژ بۆ وی بمرن و ڤا ئەم ل سەر دەستێن وی دمرن"؟ ئەرێ ... تێکلی ھەیە، کو ئەم ھەمی ژی نەڤیێن ڤی رۆژھلاتی نە، نەڤیێن ھاڤیبوون و سرگوونێ نە! مریەما، ناخوازت جیھانێ بگوھەرینت ویا راست ئەو ڤێ یەکێ دڤێ، لێ بەرب مرۆڤاھیەتێ ڤە و بلندکرنا ئاتموسفێرێن وێ، لێ سەبری سلێڤانەیی ڤێ یەکێ ل سەر زمانێ مریەما خوە نا بێژت. ژ بەر کو و بدیتنا مریەما جیھان ب خوە دگوھەرێ و ب سەر ڤێ یەکێ دە نە بەرب پاکبوونێ ڤە لێ بەلێ بەرب ھەرماندنێ ڤە. ب ھەرھالی سەبری دڤێ و بکێمانی جیھانا خەونێن سەرەکلەھەنگا خوە بپارێزە. مریەما ... ل ڤر و ور نێرین و بۆچوونێن خوە د دەربارێ جڤاکا مێران و دەستھلاتێ دە دەست نیشان دکە و ڤەکری و ب وێرەکیەکە بالکێش دبێژت، چاوا بت ژی دیسا جڤاک کەسێن یان ژی بوونەوەرێن مێ نا حەبینت، نەمازە کو ئەم بزانن کو بارێن وان گرانە و جڤاک ب گشتی بەر ب نێربوونێ ڤە دبەزت و ھەمان جڤاک ژبیر دکت کو رەگەزێ مێ جوان و ئافرێنەرە ، ب واتا نیڤێ خوە ل پاش پەنجەرەیێن تاری، ڤەشارتی و گرێدایی دھێلت. گەلۆ چاوا دایکێن شکەستی دێ نفشەکی شکەستی نێر و مێ ب خوەدی نەکن، چاوا  ئەو ئافریدەیێن گرێدایی و دیل مایی دێ رەفەک ژ بالندەیێن ئازاد پەروەردە بکن؟

"نارین، نەخوە ، ئەم کەچێن کەزیکور چ بکن...؟" ر١٣.

مریەما کو ژ ھاڤینێ حەز دکر، لێ ژ سێزدەھ سالیێ دە، ھاڤین ژی ل بەر سار بوویە، ھاڤینێ نە دکاری ل ھەمبەر ھێزا باوەری و حەزکرنا وێ خوە راگرت....لەورا و ژ نوو ڤە ئەو ل دەمسالا پێنچان دگەریا و پێرگی  وێ ژی دهێت، د رێکا ھونەرێ دە...ھونەرا شێوەکاری کو د کاڤلی دە برین نە ب زمان دهێنە گۆتن؛ لێ بێ رەنگ و ب رەنگ ژ دایک دبن. د ھونەرێ دە ژی  تێگەھێن نوو ، سەردەستییا ھەست و نەستێن راستەقینە، دسپلینێن مرۆڤانە، پاراستنا خەونان، تایبەتمەندیێن ئادەمیزادان، سۆزداری، جگەرسۆزی ، راستگۆیی، نەدورویتی، و پەیداکرنا زاگۆنێن شارستانی، نە ژ بۆ مرۆڤ ب تنێ لێ بەلێ  ژ بۆ پاراستنا لاوران و ژینگەھێ ژی.

بەلێ مریەما کاڤلان نیگار دکت و د وان دە ژی شکەستنا باسکێن زارۆکتیێ ڤەدبێژت، لێ د ھەمان کاتی دە، ھونەر ئاسۆیێن بەرفەرەھ تژی ھێڤیکولیلکێن رەنگین ل بەر ڤەدکت. لەورا، پرێ جاران و دا کو ژ ھندەک ھەستێن ھاڤیبوونا گیانی رزگار ببت، ئەو د خەلوەتگەھا خوە یا ساوێر و ئارام دە دمینت لێ دبینت کو ئەو ژی نە تم ھێلینا ھەری سۆزدارە. ماینا د پاش دیوارێن قالندە نە چارەسەری یە.

مریەما ئێدی ب کاڤلێن خوە د پێشەنگەهان دە ئامادە دبت، ما دلێ وێ دێ راوەستە؟ ھەلبەت نا، لێ ھەر جارا کو گوپگوپا دلێ خوە دبھیزت، جارەکە دی ل راستا شکەستنان دهێت ... ما کێ گۆتیە کو دێ دیمەنێ ئازاران ب داوی ببت؟

دەستپێکا فرینێ، ل راستا ھەژارێ پێشمەرگە دهێت ، کو تا رادەیەکە باش، خوەدان کاریزما یە، لێ ھێدی ھێدی تێدەردخینە کو ئەو ب خوە ژی نە سامانێ خوە یە، لێ ل سامان (ملک و ئەملاکان) دگەرت! پشتی ھەژاری، مریەما د پێشەنگەھێ دە پێرگی ئیسلامێ کۆمەنیست دهێت - ل ڤر ژبیر نەکن کو مەبەستا سەبری سلێڤانی و ڤان ناڤێن ئاوارتە ھندەک ئاگاھی نە-. ئسلامێ کۆمنیست ژی خۆرتەکی سپەھی، چاڤشین و ژ حەزکریێ تابلۆیانە... بالا مریەمایێ دکێشت و ژێ حەز دکت، لێ ئەو ئەڤین ژی ژ بەر ھندەک تێگەھێن مێرانە تێک دچت و ئسلام د ژیانا وێ دە کو ب ھەڤۆکەکە سەیر دەستپێکا دیرۆکا وێ ب خوە رە دنڤیسینت ، لێ جارەکا دی ب ھەڤۆکەکە دیسا سەیر داوی ل ئەڤینا پیرۆز و نرخدار دهینت. کەسێ دی ژی ھاوارێ ئسلامی یە ، کو ژ خوە ل ھەڤ ناکن. ئەو د رێکا خوشکا خوە رە وێ ناس دکت و ژێ حەز دکت، لێ قەت وێ بێ دەسمال، نڤێژ و رۆژی ناپەژرینت و ھەر دخوازت کو ھەر تشتێن د پرتووکێن پیرۆز و د سونەتێ دە، جارەکا دی د دەرھێلا رۆژان دە ، فەرز و پەیرەو بکت.

و داوی ئەو ل راستا ئەڤینەکا پاک و دورست ژی دهێت ، ل راستا کرمانجێ کامیرەڤان ، و پشتی کو ئەو ژ ھەستێن خوە ژ بۆ وی پشتراست دبت، داخوازا ژیانەکە ھەڤبەش و بھەڤرە دکت ، لێ ل ور ژی مخابن ئەو خەون دھلوەشت. کرمانجێ نکاری وێ مەھر بکت، ژ بەر کو ئەو ژی ژ قوربانیێن شەرێ براکوژیێ یە و بریندارە (ئێدی نە مێرە ). و پاشی چ مریەما...؟ ل ڤر  رۆمان ب داوی دبت ، لێ مریەما پرسەکە ڤەکری ، ل بەندا چارەسەریا خوە د ھش و گیانێ جڤاکێ دە دمینت...لێ ما  تا نھا مە چەند مریەما و چەند کرمانج ھەنە...؟ مە کوردان ،  تا کیژان رادەیێ دەست دانیە سەر برینان....و ئێشێن ملەتێ خوە ڤەگوھاستنە؟ ب ھەرحالی ، ھێژایە گۆتنێ یە کو مریەما ب رەوانبێژی ، ب ھشەکی دەولەمەند و ڤەکری ھاتیە رستن، ب ھزربیریەکە رۆناک و ھەرکبار ھەرکی یە. لێ  مریەما دێ ھین ژی ب نقتەپرسێ ب داوی نە بە، دێ رۆمانەک ب تەنێ ھێسرێن وێ زوھا نەکە. گەلۆ چما رێزدار سەبری سلێڤانەیی ئالیگەرێ ھەمی مریەمێن کورد و رۆژھلاتێ و د داویێ دە دخواست داویا وێ ب وی رەنگی ب داوی نەیێنێ؟ گەلۆ چما رۆماننڤیس وھا مریەما خوە ژ سینگێ ئێشێ کو ژ ڤەخوارنا ئازاران ئەو فرشک بوویە، وێ جارەکا دی بەرب ھمبێزا شکەستنێ ڤە سەرنشیڤ دکت و جارەکا دی لێ خوەدی دەردکەڤێ و وێ دلەکی ب ژەن د نەخشەیا ھەبوون و نەبوونێ دە ساز دکت؟ ب دیتنا من ئەوی ھەر و ھەر دخواست ھەڤۆکا زانیارێ جیھانێ لیستەر وۆرد دوپات بکت: "ئەو دیاردە و ب تەڤاھیا کو پاکبوونا رەگەزێ نێر ل ھەمبەر رەگەزێ مێ دبینە، خاپینە و شەرمە د ئانیا مرۆڤاھیەتێ دە". گەلۆ کی ژنا خوداوەند و کەنگی ئەو ژ تەختێ بلند داخست و ئەو پەرییا باسک شکەستی گەڤزی د ناڤ لەیلان و مۆرانێ دە ھێلا؟ ما مەبەست چ بوو ژ سێڤا بوھشتێ؟ گەلۆ کی زاگۆنێن رۆژھلاتێ دانە چێکرن؟ ل داوییێ من دڤێت ڤان پرسیاران ئاراستەیی خواندەڤانێ کورد بکم: ھێژایان، ما مریەما سەبری سلێڤانەیی یا دوھی نە ھەمان مریەما مە تەڤا نە، مەبەست ژی ئەڤ مریەما کو نھا ل باکور ، مل ب مل ل نک شێرێ مەیرێ..! و ل سەرێ چیایێن بلند، دناڤ بەرف و باھۆزێ دە پشت گرێدایی و رەخت و چەک د دەستان دە ،دۆزا وەلاتەکی ئازاد و بوھشتین دکت؟ ما نە ھەمان مریەما یە کو نھا د زیندانان دە و د گەرەڤا برچیبوونێ دە باسکێن ئازادیێ دادڤەزلینت؟ ما نە ھەمان مریەما یە کو نھا ل رۆژھلات دهێتە سێدارکرن و کەڤرباراندن؟ ما نە ھەمان مریەما یە کو نھا و پشتی دەستھلاتەکا فیدرال و خوڕی کوردی دهێتە چەوساندن و ب ناڤێ نامووسێ دهێتە بنئاخکرن؟ ما نە ھەمان مریەما یە کو نھا ل رۆژئاڤا و ل سەرێ کانیێ و دبە سوبا ل تربەسپیێ یان ل قامشلۆ یان دێرکێ، کۆبانێ و ئەفرینێ، مالوێران ببت و گورگێن ھار و دەڤ بخوین دەستدرێژی بەدەنا وێ یا پاک بکن؟ و  چاوا  رۆماننڤیسێ مە یێ ھێژا دخواست وێ ب داوی بێنە و نە دبوو... پرسێن من ژی ب داوی نابن! ژ دل و جان ئەز سەبری سلێڤانەیی پیرۆز دکم و داخوازا سەرکەڤتنێ ژێرە دکم.

١٥ێ مژدارا ٢٠١٢ێ